بررسی تطبیقی حیله، مصادیق و راهکارهای مقابله با آن در فقه امامیه و حقوق ایران و فرانسه (مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (دانشگاه آزاد)
آرشیو
چکیده
حیله در فقه یعنی رسیدن به مطلوب شرعى و هدف مشروع؛ چه این که راه رسیدن به آن، امری حلال باشد یا راه مذکور، خود غیر مشروع باشد و در اصطلاح حقوق ایران به معنای استعداد استفاده از سکوت یا اجمال قانون به منظور اکتساب حق برای غیرمحق از راه هایی که مخالف با ماهیت قانون است و در اصطلاح حقوق فرانسه، به معنای عملی زیرکانه که با استفاده از عیوب مخفی و پنهانی قانون، فرد به دنبال انجام عملی به ظاهر قانونی است. این تعاریف مختلف، سبب تفاوت در مصادیق حیله و بالطبع آن راهکارهای مقابله با آن شده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی صورت پذیرفته و درصدد پاسخ به پرسش هایی از قبیل «حیله، مصادیق و راهکارهای مقابله با آن در فقه امامیه، حقوق ایران و فرانسه چیست؟» است.مصادیق حیله در فقه امامیه به سه دسته تقسیم می شوند: مصادیق حیله واقعى مثبت و مشروع؛ مصادیق حیله واقعى منفى و مذموم؛ مصادیق حیله صورى. مصادیق حیله در حقوق ایران و فرانسه را می توان به دو بخش مصادیق حیله ناقض قوانین شکلی و مصادیق حیله ناقض قوانین ماهوی تقسیم کرد.در فقه امامیه برای حیله های مباح راهکار مقابله وجود ندارد، اما برای حیله های حرام دو راهکار پیشنهاد شده است؛ راهکار اخلاقی، یعنی تقوا و راهکار فقهی، یعنی حکم به حرمت. راهکارهای مقابله با حیله در حقوق ایران عبارت اند از: نظریه انگیزه یا جهت؛ نظریه حسن نیت؛ نظریه منع سوءاستفاده از حق؛ نظریه نظم عمومی؛ قاعده تبعیت عقد از قصد؛ قاعده سد ذرایع؛ قاعده «یعامل المکلف بنقیض مقصوده» و در مورد راهکارهای مقابله با حیله در حقوق فرانسه می توان به اجرای قوانین اتحادیه اروپا؛ ایجاد نهادهای مختلفی برای مبارزه با حیله و تقلب؛ شناسایی نقاط پوشیده از چشم قانون توسط فناوری های دیجیتال؛ تعیین قوانین موردی و موضوعی؛ تعیین مجازات در قوانین کیفری اشاره کرد.A Comparative Study of Trickery, Examples and Ways to Deal with it in Imamiya Jurisprudence and Iranian and French Law
A trick in jurisprudence means to achieve the desired religious legal and legitimate goal; whether the way to reach it is halal or the said way is religiously illegitimate. In the term of Iranian law, it means the ability to use the silence or summary of the law in order to acquire rights for the unjust in ways that are against the nature of the law, and in the term of French law, it means a shrewd act in which, by using the hidden defects of the law, a person seeks to perform a seemingly legal act. These different definitions have caused differences in examples of trickery and of course the solutions to deal with it. The present study is carried out through a descriptive-analytical method and tries to answer questions such as "What is the trick, examples and solutions to deal with it in Imamiya jurisprudence, Iranian and French law?" Examples of trickery in Imamiya jurisprudence are divided into three categories: Examples of real positive and legitimate tricks; examples of real negative and reprehensible tricks; Examples of formal tricks. Examples of tricks in Iranian and French laws can be divided into two parts: examples of tricks that violate formal laws and examples of tricks that violate substantive laws. In Imamiya jurisprudence, there is no countermeasure for permissible tricks, but two solutions are proposed for haram (forbidden) tricks including the moral solution that means piety and the jurisprudential solution which means ruling on being haram (forbidden). The solutions to deal with trickery in Iranian law are the theory of motive or direction; the theory of good faith; the theory of preventing the abuse of the right; the theory of public order; the principle of compliance of the contract with the intention; the base of the arms; the principle of Sad Zaraye (avoiding doing harms), the principle of “Yu’amil al-Mukalaf bi Naqiz Maqsoudah”. Regarding the solutions to deal with trickery in French law, it is possible to refer to the strategies including implementing the laws of the European Union, establishing various institutions to fight trickery and fraud, identifying points covered by the law by digital technologies, determining case and subject laws, determining the punishment in the criminal laws.
تبلیغات
