تحلیل روایت داستان موسی (ع) در قرآن بر مبنای مفهوم کرونوتوپ میخائیل باختین (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
داستان های قرآن کریم از حیث آنکه بافتار روایی دارند، می توانند از لحاظ علم روایت شناسی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرند. در این نوع تحلیل، ارتباطات درون متنی میان مؤلفه های روایت بررسی می شوند. از میان قصه های قرآن، داستان موسی (ع) دارای گسترده ترین متن روایت است که در سوره های مختلف به شکل پراکنده نزول یافته است. میخائیل باختین با ابداع مفهوم «کرونوتوپ» که در آن نسبیت میان دو عنصر زمان و مکان و ارتباط آنها با یکدیگر و قیاس این دو مؤلفه با سنجه های عینی و زمینی آن، مورد تحلیل قرار می گیرد، به تحلیل روایت در قصه می پردازد. پرسش اصلی مقاله حاضر این است که با استفاده از ابزار کرونوتوپ، داستان موسی (ع) در قرآن واجد چه ویژگی های منحصر به فردی است که آن را از روایت داستان این پیامبر در تورات ممتاز می کند و اینکه روایت هستی این پیامبر چه همسانی و تفاوتی با داستان های دیگر پیامبران در قرآن دارد. نتیجه تحلیل نشان می دهد که قرآن کریم در قسمت های قابل تطبیق با تورات از زمان و مکان سنجه پذیر تبعیت نمی کند و در بخش هایی از قصه موسی که در تورات روایت نشده و تنها قرآن به نقل آن پرداخته است، مانند موسی و خضر، زمان و مکان، ویژگی رمزی و جادویی می گیرند.Analyzing the Narration of the Qurʾānic Story of Musa (AS) based on the Mikhail Bakhtin's Concept of Chronotope
The stories of the Holy Qurʾān can be analyzed from the perspective of narratology as a scinece, as they have a narrative context. In this type of analysis, intratextual connections between narrative components are examined. Among the stories of the Qurʾān, the story of Musa (AS) has the most extensive narrative text, revealed in different surahs of Qurʾān in a scattered form. By inventing the concept of chronotope in which the relativity between the two elements of time and place and their mutual relationship as well as comparing these two components with their objective and earthly measures are dicussed, Mikhail Bakhtin analyzed a given story. The main aim of the present article, which uses chronotope as a tool, is the identification of the unique features of the Qurʾānic story of Musa (AS) that distinguish it from the story of this prophet in the Torah, and the similarities and differences between the story of this prophet and other prophets in the Qurʾān. The result of the analysis shows that the Holy Qurʾān does not follow measurable time and place in the parts that are compatible with the Torah, and in parts of the story of Musa that is not narrated in the Torah and are only mentioned by the Qurʾān, such as the story of Musa and Khidr, time and place find symbolic and magical features.
تبلیغات
