بررسی و نقد "الدُّرَرُ الکامِنه فی أعیان المائه الثامنه" نخستین فرهنگنامه تاریخی اسلامی سده ای (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
فرهنگنامه های تاریخی، یکی از اشکال گوناگون نگارش منابع تاریخی اسلامی همانند:تواریخ عمومی ، محلّی ، فتوح ،کتب انساب و . . . می باشد .نویسندگان این گونه آثار ، ذیل تراجم اعیان و بزرگان مندرج در کتابهای های خود ، شرح حال ایشان را البته به ترتیب الفبایی ثبت کرده اند . نخستین کسی که فرهنگنامه تاریخی چند سده ای نوشت ، ابن خلِّکان ، مورّخ شامی است. ابن حجر عسقلانی حدود دو قرن بعد به تقلید از او نخستین فرهنگنامه تاریخی ، البته درقالب "یک سده" را تالیف کرد . این پژوهش با رویکردی روایی – انتقادی و با استناد به منابع عمدتا دست اول و نیز باروش مطالعه کتابخانه ای به بررسی و نقد این اثر تاریخی در زمینه هایی چون :چرایی و یا انگیزه مولّف از نوشتن اثر خود ، منابع مورد استفاده ، روش و شیوه تدوین ، اهمیت و. . . می پردازد. . یافته های پژوهش حاکی است که مولّف به منظور حفظ خاطره ، یاد و نکوداشت ، اعیان قرن هشتم خصوصا اساتید و شیوخ خود و نیز بزرگان عمدتا مصر و شام به تالیف این اثر دست زده است. او به این منظور از منابع مکتوب گذشتگان ، همچنین منابع شفاهی معاصران خود بهره برده است.اهمیت کتاب در این است که اطلاعات سودمندی در باره مشاهیر عرصه های گوناگون این عصر خصوصا بزرگان شام و مصر ارائه می دهد،که در جایی دیگر یافت نمی شود. این پژوهش که اوّلین نوشته در نوع خود به شمار می رود، قصد دارد ضمن استفاده از مطالعات و تحقیفات ، به کنکاشی در این منبع تاریخی بپردازد.Review and Criticism of "Al-Dorar al-Kameena Fi Ayan Al-Me'a Athania" the first historical Islamic dictionary of a century
Historical dictionaries are one of the various forms of writing Islamic historical sources, such as general, local, Fatuh, genealogical books, etc. The authors of such works have recorded their biographies in alphabetical order under the translations of nobles and elders included in their books. The first person who wrote a multi-century historical encyclopedia is Ibn Khalqan, a Syrian historian. About two centuries later, Ibn Hajar Ashqlani wrote the first historical encyclopedia in imitation of him, of course, in the format of "One Century". This research with a narrative-critical approach and citing mainly first-hand sources as well as the method of library study will examine and criticize this historical work in areas such as: the author's reason or motivation for writing his work, the sources used, the method and Editing method, importance and … The findings of the research indicate that the author wrote this work in order to preserve the memory, and memory of the 8th century nobles, especially his professors and sheikhs, as well as the elders mainly of Egypt and Syria. For this purpose, he has used the written sources of the past, as well as the oral sources of his contemporaries. The importance of the book is that it provides useful information about the celebrities of various fields of this era, especially the elders of Syria and Egypt, which cannot be found anywhere else. This research, which is considered the first of its kind, intends to delve into this historical source while using studies and research.