بررسی بناهای آرامگاهی استان آذربایجان غربی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

آرامگاه را میتوان بعد از مساجد از متداول ترین بناهای معماری اسلامی ایران به شمار آورد. با عنایت به کثرت تعداد آرامگاه ها تاکنون پژوهش های متعددی در این خصوص انجام یافته است. در این پژوهش ها به پیشینه آرامگاه سازی در ایران و گونه های بناهای آرامگاهی پرداخته اند و به طور اعم و متفق القول بناهای آرامگاهی ایران را به دو گونه برج مقبره و و مقابر با پلان مربع گنبدپوش تقسیم نموده اند. پژوهش حاضر به بررسی بناهای آرامگاهی آذربایجان غربی پرداخته و پس از نگاهی اجمالی به سوابق پژوهش های فوق الذکر در گام اول اقدام به شناسایی بناهای آرامگاهی محدوده مورد مطالعه نموده و سپس ۱۵ مورد از آنها که به لحاظ کالبد، وضع موجود، ماهیت آرامگاه بودن و پیشینه تاریخی واجد شرایط بودند برای بررسی انتخاب شده اند. در روند بررسی پس از شناخت و معرفی هر نمونه موردی و تکمیل مستندات، کلیه نمونه ها به لحاظ پیشینه، الگوی معماری و سایر ویژگی ها مقایسه شده و نهایتا همانند بناهای آرامگاهی دوران اسلامی ایران در دو دسته برج مقبره و الگوی چهارگوش گنبد پوش جای گرفته اند. در نمونه های بررسی شده الگوی برج مقبره در بازه تاریخی سلجوقی تا تیموری و الگوی چهارگوش گنبدپوش در دوره صفوی تا قاجار شکل گرفته است.