واکاوی خشونت سیاسی از منظر دلاپورتا: خشونت پنهان (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

تحوّلات موسوم به بهار عربی که بسیاری از آن تعبیر به بهار و بیداری می کردند و وجه بارز آن را مطالبه آزادی و دموکراسی می دانستند، خیلی زود به خزان نشست. مسیر این روند منحرف و خشونت به وجه بارز آن مبدّل شد. گروه های بنیادگرایی چون داعش، رژیم های دیکتاتوری، گروه های تندروی چون القاعده و گروه های شبه نظامی در عراق، سوریه و یمن، ابعاد تازه ی از سبعیت و خشونت لجام گسیخته را به کمک ظرفیت رسانه های دیداری- شنیداری به نمایش گذاشتند. در حقیقت خشونت به شکل بی سابقه ای به اهرم نمایش قدرت کنشگران مختلف مبدل شد. از این رو اهمیت این متغیر و نقشی که این عامل در تحولات اخیر خاورمیانه بر عهده دارد، نویسندگان را مجاب ساخت تا به بررسی علل و پیامدهای شکل گیری خشونت، به ویژه با انگیزه های سیاسی بپردازند. این هدف حول این پرسش شکل گرفت که ویژگی های محوری خشونت سیاسی از دیدگاه دلاپورتا چیست. از این رو تلاش می شود تا با رویکردی تحلیلی- تبیینی و با استناد به آرای «دوناتلا دلاپورتا» در حوزه خشونت سیاسی و رجوع به منابع کتابخانه ای و اینترنتی به واکاوی این پدیده در قالب فکری و گفتمانی پرداخته شود. فرضیه پژوهش بر این اصل استوار است که خشونت سیاسی و به طور ویژه خشونت پنهان، فرآیندی پیچیده و چندبُعدی است که سازوکارهای مختص خود را دارد. خشونت سیاسی پنهان در حقیقت برآیند تعامل و تقابل چندسویهحاکمیت و گروه های اجتماعی و کنشگران با توجه به امکانات و ظرفیت های موجود است.