مدعیان دروغین و شگردهای تبلیغی آنها در سده های میانه تاریخ ایران (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
تاریخ ایران سده های میانه اسلامی بخش قابل توجهی از اندیشه های بدعت آمیز دینی و متعاقبا ظهور مدعیان دروغین الوهیت، نبوت، امامت و مهدویت را ثبت کرده است. آنان برای باورپذیری عمومی و بواسطه نفوذ در تار و پود اجتماع، جذب و جلب حمایتهای عمومی و نیز در جهت واکنش به طرح هر گونه تردید و شهبه به ویژه از سوی مخالفان نسبت به اهداف و انگیزه های دعاویشان، مجموعه ای از شگردهای تبلیغی را به کار می بستند. لذا پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با طرح این پرسش بنیادین که مدعیان دروغین در سده های میانه تاریخ ایران(قرن 4-9ق) دارای چه شگردهای تبلیغی بودند؟ به روش توصیفی-تحلیلی دریافته است که شبیه سازی با پیامبران و ائمه اطهار(ع) و در نتیجه ادعای برخورداری از کرامات معنوی، ادعای ارتباط با جهان ماوراء و در نتیجه دریافت الهام از جهان غیب و معنا، انتساب به جریان نافذ ریاضت و تصوف، تبارسازی دروغین، تیره انگاری گذشته و نوید آینده ای روشن برای پیروان، انجام سحر و جادو و شعبده و در نهایت پوشیدن نقاب در دستور کار مدعیان و متفکران پیرامونیشان قرار داشته است. بی تردید همه این شگردهای تبلیغی در راستای اقناع افکار عمومی، ایجاد فضای قدسی و الوهی پیرامون ادعا، شخص مدعی و نیز جریان منشعب از آن برای پیشبرد منافع سیاسی-مذهبی صورت می گرفته است.false claimers and the promotional strategies in the middle centuries of Iran’s history(4th-9th century)
The middle Islamic period of Iran’s history witnessed a great deal of heretical religious ideas and subsequently, the advent of many false claimers of divinity, prophecy, Imamat, and Mahdism. They employed a variety of propagandist strategies in order to look believable in the eyes of the people, to be accepted in the mainstream society, to attract public support, and to react to the challenges posed by the detractors. Adopting descriptive-analytical method, this study tries to find out the propagandist strategies used by the false claimers in the middle centuries of Iran’s history. The results of the study show that the false claimers attempted to look similar to prophets and imams and in this way, claimed spiritual miracles, communication with the metaphysical world, and receiving inspirations from the unseen world. They also claimed closeness to Sophism and their austere lifestyle, used a fake lineage, provided a dark picture of the past and a promising picture of the future, employed magic, and wore masks to fulfill their aims. All these deceptive propagandist strategies were adopted to convince public opinion, provide a mystical halo around the false claimers, and ultimately to serve their needs and ambitions.
تبلیغات
