بررسی و تحلیل بینامتنیت قرآنی در تمهیدات عین القضات همدانی (بر اساس نظریه ژرار ژنت) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بینامتنیت از نظریه های ادبی معاصر است که به بررسی حضور یک متن در متن دیگر می پردازد. براساس این نظریه هیچ متن مستقلی وجود ندارد؛ بلکه تمام متون برگرفته از پیش متن ها و یا متون هم عصر خود هستند، لذا نویسنده، خالق اثر خود نیست و تمام بن مایه های فکری و اعتقادی خود را از متون پیشین اخذ می کند. ژرار ژنت با تبیین و تقسیم بندی بینامتنیت، آن را از یک نظریه صرف ادبی وارد حوزه عملیاتی و نقد متون کرد. با توجه به تاثیر بارزِ متون مقدس بر متون هنری و ادبی، عرفا و متصوفه بسیاری از مایه های فکری خود را از قرآن به عنوان ابرمتن و متن مقدس وام گرفته اند. در این میان عارفانی همچون عین القضات در تمهیدات به کرات از بینامتنیت قرآنی بهره برده اند که بسیاری از سرچشمه های فکری و اعتقادی و حتی ادبی او را می توان در قرآن کریم رصد و پیدا کرد. پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه های، بینامتنی قرآنی را در تمهیدات عین القضات می کاود. حاصل این بررسی نشان می دهد که پیوندی محکم و ناگسستنی به صورت بینامتنیت آشکار و ضمنی بین قرآن و تمهیدات وجود دارد و تأثیرات معنوی و لفظی زیادی در ذهن و زبان عین القضات و تمهیدات برجای نهاده است. بینامتنیت قرآنی در تمهیدات به صورت های صریح (آشکار) و ضمنی وجود دارد. آمارهای استخراج شده نشان می دهد که بیشترین استفاده از اقتباس جزئی، واگیری واژگانی و بینامتن ضمنی تلمیح است. توجه به آمار و تفکر حاکم بر تمهیدات که از نوع کتاب های عرفانی و تأویلی است، ایجاب می کند نویسنده پیش متن را به صورت جزئی انتخاب و در متن خود حل و تحلیل کند تا نتیجه دلخواه خود را از بینامتن با توجه به صورت و معنای آیات قرآنی بازنمایی کند.An Analysis of Qurʾanic Intertextuality in the Tamhidat of Ain al-Quzat Hamedani based on Gérard Genette's Theory
As a contemporary literary theory, intertextuality examines the presence of one text in another one. According to this theory, there is no independent text. Rather, all texts are derived from previous texts or texts of their time. Therefore, authors are not creators of their own works and take all their intellectual themes and beliefs from previous texts. By explaining and classifiying intertextuality, Gérard Genette brought it from a purely literary theory into the operational field and textual criticism. Due to the clear influence of sacred scripture on artistic and literary texts, gnostics and mystics have borrowed many of their intellectual sources from the Qurʾan as a supertext and a sacred text. Ain al-Quzat has used Qurʾanic intertextuality many times in his Tamhidat , and many of his intellectual, religious, and even literary sources can be traced and found in the Holy Qurʾan. The present study explores the Qurʾanic intertextuality in Tamhidat of Ain al-Quzat based on Gérard Genette's theory by a descriptive, analytical and comparative method using library sources. The result of this research shows that there is a strong and unbreakable link between the Qurʾan and Tamhidat in the form of explicit and implicit intertextuality, and the Qurʾan has left spiritual and linguistic influences in the mind and language of Ain al-Quzat and his Tamhidat . Qurʾanic intertextuality exists in explicit and implicit forms in Tamhidat , and the findings show that partial adaptation, lexical borrowing, and the implicit intertextuality of illusion prevail over other types. Considering the thinking governing Tamhidat , which is a mystical and interpretive book, requires authors to select pre-text in detail and analyze it in their own text in order to represent their desired result from the intertext according to the form and meaning of the Qurʾanic ayahs.
تبلیغات
