کاربست روش ابن خلدون در نقد اخبار بلاذری درباره فتوح قتیبه بن مسلم باهلی در ماوراءالنهر (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
احمد بن یحیی بلاذری(170یا180- 279 ه .ق) مورخ، نسب شناس ،جغرافی دانان بزرگ جهان اسلام و صاحب کتاب «فتوح البلدان» است، که یکی از مهمترین منابع تاریخی فتوح و مرجع بسیاری از مورخان بشمار می آید.وی مدت ها کارگزار دیوان خراج در دربار عباسیان بود. نظر به اهمیت و نقش روایت های بلاذری در بازنمایی فتوح مسلمانان، بررسی و نقد روش وی در تاریخ نویسی فتوح با تکیه بر چهارچوب های تاریخ نگاری در آراء ابن خلدون خواست مقاله پیش روست. از میان اخبارمتعدد و پرشمار او، گزارش های وی درباره فتوح ماوراءالنهر که توسط قتبیه بن مسلم باهلی صورت گرفته، از ابعاد مختلفی برخوردار است از این رو سوال اصلی پژوهش حاضر این است که مولفه های تاریخ نویسی بلاذری پیرامون فتوح قتیبه بن مسلم در ماوراءالنهر مطابق با معیارهای تاریخ نگاری روشمند ابن خلدون چیست؟بررسی ها تاریخی با رویکرد توصیفی-تحلیلی در فتوح البلدان نشان داد روایت های بلاذری پیرامون اخبار فتوح از دقت کافی در درج رخدادها برخوردار نیست و گزارش های او در باره فتوح ماوراءالنهر قابل نقد است.Applcation of Ibn Khaldoun's method in criticizing Al-Baladhuri's news about the conquest of Qutaiba ibn Muslim Bahili in Transoxiana) Mawra al-Nahr)
Ahmad ibn Yaḥya al-Balādhurī( 810 /820-892 AD) is one of the most influential historians, genealogist and great geographers of the Islamic world and the author of the book" Futūḥ al-buldān", which is considered one of the most important historical sources of conquest (Futūḥ) and a reference for many historians. He was the agent of "Diwan Kharaj" in the court of the Abbasid caliphs for a long time. Considering the importance and role of al-Balādhurī's reports in representing the conquest and victory (Futūḥ) of the Muslims, the purpose of this article is to examine and criticize his method in writing the history of the conquest using Ibn Khaldun's historiographical method and principles. Among his numerous news and reports, al-Balādhurī's narration about the conquest (Futūḥ) of of Transoxiana (Mawra al-Nahr) by Qutayba ibn Muslim al-Bahili has different dimensions.Therefore, the main question of this research is: What are the components of the historiography of al-Balādhurī about the conquest of Qutaiba bin Muslim in Transoxiana (Mawar al-Nahr) according to the criteria of Ibn Khaldun's methodical historiography? The historical investigations of the descriptive-analytical approach in the book "Futūḥ al-buldān " showed that the narratives of al-Balādhurī about the news of the Futuh do not have sufficient accuracy in recording the events and his reports about the conquest in the Transoxiana (Mawar al-Nahr) can be criticized