واکاوی نظریه فیض و تبیین نسبت آن با مسئله خلقت در نگرش ابن سینا (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ابن سینا در آموزه خلقت با اینکه تحت تاثیر ارسطو و نظریه نوافلاطونی فیض است، از سویی متاثر از متکلمان مسلمان و منابع و متون دینی است، و همین موجب تمایز اندیشه او از متفکران سلف خود شده است. او در عین اینکه از فاعل به عنوان مفیض و عَلت وجودی یاد می کند، رابطه موجودات با فاعل را بر رابطه وجودی استوار می سازد، نظریه علم عنائی او در صدور موجودات با اصلاحات اندکی می تواند در منشأ صدور موجودات، نظریه ای قابل اعتنا باشد. او در علم خداوند به ذات خود از علم حضوری و اتحاد عالم و معلوم سخن رانده است، لذا با توجه به برداشت وی از علم حضوری، می توان با اتکا به همین نظریه او، علم خداوند به مخلوقات اعم از مبدعات و مخترعات و مکونات را توجیه و تبیین کرد، خصوصاً اینکه ابن سینا علم خداوند به مخلوقات را از طریق علم به ذات تبیین و تفسیر می کند. نظریه فیض در اندیشه فیلسوفان بعدی هیچ گاه مورد غفلت نبوده و به عنوان یکی از معقول ترین تفسیرها از خلقت جهان و خالقیت و فاعلیت خداوند عنوان می شود. در این مقاله با اتکا به روش تحلیلی، بر اساس نظریه فیض ابن سینا، سعی در تبیین و پر کردن فاصله پراهمیت خالق و مخلوق داریم، چنان که نظریه فیض توام با علم الهی پایه و اساس خلقت ابداعی عالم قلمداد گردد.An Inquiry into the Theory of Emanation and Its Relation to Creation in Avicenna’s in Avicenna View
In proposing his doctrine of creation, Avicenna is under the influence of Aristotle and Neoplatonian theory of emanation as well as Islamic theologicians and religious texts. This is why his thought is basically different from previous thinkers. While he defines “the agent” as “emanatory” and “cause of existence”, he believes that the relationship between the beings and the agent is based on an existential relationship. With minor amendments, his theory of “creative foreknowledge” can be proposed as a prominent theory about the origin of emanation of beings. He examines divine knowledge by referring to “knowledge by presence” and “unity of the knower and the known”. Given his comments about knowledge by presence, the divine knowledge about the created beings including mubda'at, mukhtara'at and mukawwanat can be explained based on his theory. Particularly, he explains divine knowledge about the created beings through the divine knowledge of his own essence. Then the emanation theory has not been neglected by later philosophers and has been considered as one of the most rational interpreatations of God as the creator and agent and of the creation of world. In this article. We have tried to explain the relationship between the creator and the created based on the emanation theory of Avicenna. The theory of emanation along with We have tried to explain the relationship between the creator and the created based on the emanation theory of Avicenna. The theory of emanation along with the divine knowledge has been proposed as the basis of “creation out of nothing” (creatio ex nihilo).
تبلیغات
