تحلیلی در نقد و بررسی نظرات ارائه شده در ارتباط با تحولات شهر سیرجان از ابتدای شکل گیری تا دوره قاجار (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

شهر سیرجان از شهرهای مهم جنوب شرق ایران است که به لحاظ موقعیت مکانی سه بار جابه جا شده، تا اینکه در دوره قاجار در مرکز شهر کنونی پایه گذاری و به سرعت توسعه یافت. درباره شکل گیری، تخریب و جابه جایی های آن در دوره های مختلف تاکنون نظرات گوناگون و متفاوتی ارائه شده است. در بررسی های باستان شناسی سال ۱۳۹۷ که با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و به منظور سنجش تغییر و تحولات شهر سیرجان در دوره های مختلف صورت گرفت، اطلاعات جدیدی درباره تحولات این شهر به دست آمد که در تحلیل، نقد و ارزیابی نظرات پیشین از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. پژوهش حاضر ضمن تحلیل و نقد نظرات پیشین از طریق سنجش آن آرا با منابع مکتوب و داده های باستان شناسی، به دنبال پاسخ گویی به این پرسش است که با استناد به چه مدارکی می توان به نقد نظرات پیشین در ارتباط با این شهر پرداخت؟ زیرا با توجه به نظرات متعددی که درباره جابه جایی ها و افول این شهر مطرح شده، ضرورت نوشتن این مقاله احساس شد تا خلأهای مطالعاتی در این زمینه را پر کند و از طرفی با به چالش کشیدن فرضیات پیشین، بتوان آگاهی هایی نو و نتایج قابل قبولی درباره این شهر به دست آورد. نتایج جدید نشان می دهد، برای توضیح چگونگی شکل گیری، توسعه و به ویژه مکان یابی و جابه جایی شهر سیرجان در ادوار مختلف باید به بازخوانی مدارک و مطابقت آن ها با داده های باستان شناسی بپردازیم .