ماهیت قدرت نرم مطلوب از منظر قرآن (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

قدرت نرم اصطلاحی نوپدید در ادبیات سیاسی دنیاست. در علوم سیاسی تعریف های گوناگونی، که عمدتاً از دانشمندان غربی بوده، از آن صورت گرفته است. در فضای علمی داخل کشور ج.ا.ا نیز این تعریف ها بر فضای علمی سایه افکنده است. آنچه در این بین ضروری می نماید بازتعریف ماهیت این قدرت از دیدگاه قرآن کریم است به عنوان متنی که بیانگر کلام خداوند می باشد. این مقاله با رویکرد کیفی تحلیلی – توصیفی متنی و با روش تفسیر اجتهادی قرآن به قرآن به این پرسش که دیدگاه قرآن درباره ماهیت قدرت نرم مطلوب از نظر اسلام چیست؛ پرداخته است. در نتیجه این پژوهش به دست آمد که برخلاف تعریف های غربی، ماهیت قدرت نرم از دیدگاه قرآن نه تنها شامل تأثیرگذاری از طریق جاذبه بر جامعه هدف است، بلکه شامل قدرت بازدارندگی هم شده و زمینه های تطمیع نرم و تهدید نرم را نیز دربر می گیرد. ازطرف دیگر، قدرت نرم رابطه ای دوسویه میان مردم و جوامع با همدیگر نیست، بلکه رابطه ای سه سویه است که در جانب اصلی آن خداوند به عنوان تنها قدرت مطلق عالم قرار دارد. همچنین منابع أخذ شده در ماهیت قدرت نرم الهی در قرآن منحصراً در حیطه اوامر الهی بوده و تخطی از آن خروج قدرت نرم را از جنبه الهی بودن به شیطانی بودن، باعث می گردد و این نکته همان فارق اساسی در مطلوبیت قدرت نرم محسوب می شود. نکته آخر اینکه مؤلفه های قدرت نرم که در ماهیت آن أخذ می شوند اعم از مادی و معنوی است، برخلاف تعریف غربی که توجه خاص به عوامل مادی دارد.