نگاهی به قوامیت مرد بر زن

چکیده

آیه 34 سوره نساء، از مهمترین آیات مربوط به مسأله زن و حقوق وى است که برخى کجاندیشان تلاش کردهاند با تفسیرى ناعادلانه، نگاه اسلام (داعیهدار برترین آیین ترقى و تکامل انسان) را به زن خدشهدار کنند. از این رو، فهم درست این آیه، تأثیر مهمى در بازنمایى نگاه قرآن کریم به «شخصیت و حقوق زن» دارد. در این نوشتار با بهرهگیرى از نظر دانشمندان شیعی در حوزه تفسیر، حدیث و لغت و با بررسى تطور معنایى قوامیت از بستر تاریخى اقوال و تأثیر تطورات اجتماعى بر آن، مشخص شد که قیمومیت در زبان قرآن به معناى فرمانروایى و سالارگرى نیست، بلکه به معناى سرپرستى، مدیریت و مسئولیتپذیرى است. چنین قیمومیتى نه فقط مزیت، فضیلت و مقام نیست بلکه باربرى مشقات زندگى و خدمتگزارى است. بیشتر مفسران مقصود از رجال در آیه 34 سوره نساء را شوهران و نه تمامى مردان مىدانند؛ همانگونه که مقصود از نساء همسرانند نه همه زنان.