آراء و مبانی خلفای سه گانه در مشروعیت سازی خلافت خود و یکدیگر (مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

چکیده

به گواهی تاریخ ،پس از رحلت پیامبر گرامی اسلام ، جمعیتى درسقیفه بنى ساعده جمع شده تا درباره انتخاب خلیفه تصمیم گیری کنند. پس از کشمکش هاى فراوان در این اجتماع ، ابوبکر به عنوان خلیفه برگزیده شد. وی پس از دوسال و چند ماه خلافت، به هنگام مرگ ، عمر را به خلافت برگزید، عمر نیز به هنگام درگذشت ، شورایی شش نفره برای انتخاب خلیفه پس از خود برگزید. در اینجا به نظر می رسد انتخاب خلیفه توسط عده ای از مردم ، انتصاب توسط خلیفه قبلی و انتخاب توسط شورا و اوصافی همچون قریشی بودن، مهاجری بودن و مسن تر بودن خلیفه به عنوان آراء و مبانی نظری برای مشروعیت خلفای نخستین ،توسط ایشان و بخش قابل توجهی از مسلمانان پذیرفته شده بود.و در تمام این دوران، امام علی و یاران ایشان مبنای نظری دیگری درباره نحوه تعیین خلیفه و اوصاف وی داشتند. در این مقاله سعی شده، به این سوال پاسخ داده شود که سه خلیفه نخست از کدامین منبع، مشروعیت خود و یکدیگر را اخذ نموده و آراء آنها در انتخاب یکدیگر به خلافت چه بوده است؟ و آیا خود به مبانی خویش ملتزم بوده اند یا خیر؟ به نظر می رسد، آراء خلفای سه گانه برای انتخاب جانشین رسول خدا صلی الله علیه و آله ، با مبانی اسلام اصیل تفاوت داشته و این اختلاف ظاهرا سیاسی با خاندان اهل بیت علیهم السلام ریشه در اختلافات بنیادین اعتقادی داشته است .