مطالعه تطبیقی آراء مفسران فریقین در چیستی و کجایی «البیت المعمور»

چکیده

«البیت المعمور» یک ترکیب وصفیِ قرآنی به معنای خانه آباد است، که خداوند در سوره طور پس از سه قَسَم، یک بار بدان قسم خورده، و از حیث اهمیت، در دیدگاه بیشتر مفسران قابلیت هم سنگی با بیت الحرام را دارا می باشد . این ترکیب در ادبیات پیش از اسلام به کار نرفته، و ظاهراً نخستین بار در قرآن کریم از آن یاد شده است. از سوی مفسران فریقین، اقوال مختلفی درباره این ترکیب بیان شده؛ برخی آن را در زمین می دانند که یا کعبه است و یا قلب مؤمنان. برخی آن را در آسمان می دانند؛ که در آسمان دنیا، یا آسمان چهارم و یا آسمان هفتم قرار دارد. روایات نیز در این باب همداستان نیستند. به نظر می رسد قول راجح نزد فریقین، آن است که در آسمان چهارم قرار دارد و محاذی کعبه است. معمور بودن آن نیز به سبب زیارت تعداد بسیار زیادی از ملائکه می باشد. برخی روایات، بر نزول قرآن در ماه رمضان بر بیت المعمور تصریح دارند، که توجیهی جز حمل بر نزول دفعیِ قرآن، برای آن نمی توان داشت. لذا در این تحقیق که به روش توصیفی – تحلیلی است تلاش شده چیستی و کجایی بیت المعمور از دیدگاه مفسران فریقین و البته با کاربست روایات مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.