گزارشی از سیر تاریخی موسیقی و نگاشته های مربوط به آن با تکیه بر الذریعه (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

تاریخچه: ورود موسیقی در میان مسلمانان را می توان مقارن با راهیابی موالی به سرزمین حجاز و پس از فتوحات دانست. مسئله: احکام اسلامی مترتب بر موسیقی و برخورد دوگانه حاکمان وقت با این پدیده، سیر موسیقی در ادوار مختلف را متفاوت کرده است. سؤال: به نظر می رسد تاکنون پژوهشی مستقل در زمینه سیر تاریخی موسیقی، از ابتدا تا قرن چهاردهم، صورت نگرفته است. ازاین رو، با این سؤال مواجهیم که مسلمانان، در حوزه عملی و نظری، چه برخوردی با این پدیده داشته اند؟ و موسیقی چه سیری را طی کرده است؟ فرضیه: موسیقی در ابتدا به جهت نهی قرآن و مخالفت پیامبرn رشد چندانی نداشت؛ ولی پس از فتوحات و راهیابی موالی به سرزمین های اسلامی، در میان مسلمانان راه پیدا کرد و بیشتر جنبه عملی داشت. از قرن سوم به بعد، جنبه های نظری این پدیده، مورد توجه قرار گرفت و نوشته های متعددی در این زمینه به نگارش درآمد. هدف: این مقاله، به قصد تبیین تأثیر توجه یا عدم توجه مسلمانان بر رشد موسیقی، به گردآوری گزارش های مرتبط با موضوع پرداخته است. روش: نوشتار پیشِ رو، با استفاده از روش توصیفی به سؤال مقاله پاسخ می دهد. یافته: گزارش ها، حاکی از آن است که موسیقی تا قرن سوم بیشتر از جنبه عملی، و از قرن سوم و چهارم به عنوان یک فن، مورد توجه قرارگرفته و مکتوبات متعددی را به خود اختصاص داده است که رونق این نگارش ها را می توان در قرن سوم و چهارم دانست.