خانواده قدیمی ترین نهاد اجتماعی در تمام طول تاریخ بشر بوده است اما در دوران های مختلف، انواع متفاوتی از خانواده برقرار بوده است. تحولات شکل و کارکرد خانواده یکی از موضوعات جالب برای مطالعات متخصصان حوزه اجتماعی است. با رصد خانواده در کشورهای مختلف در سالیان اخیر به نظر می رسد که این تحولات هم سرعت و هم سمت و سوی متفاوتی گرفته و علاوه بر شکل آن، به محتوا و حتی معنای خانواده نیز رسیده است. در این مقاله از روش کتابخانه ای و مطالعه و تحلیل اسناد مرتبط، مفایسه و تطبیق های ترکیبی و تحلیل آمارهای موجود برای جمع آوری داده ها استفاده شد و شش مورد از مهمترین چالش های واحد خانواده و پاسخ های جامعه ایرانی به آنها تحلیل شود. بررسی سمت و سوی تحولات خانواده، سست شدن سازه خانواده به عنوان یک نهاد ارزشمند را نشان می دهد. اما برخی معتقدند نوع بشر در حال تجربه و بازسازی خانواده به شکلی متناسب با جهان کاملاً دگرگون شده هزاره جدید است. ایران نیز اگرچه به عنوان یک جامعه نسبتاً سنتی و مذهبی در مقابل این تغییر شکل مقاومت کرده و نسبتاً تأثیر کمتری از آن گرفته اما برخی چالش های اساسی در ذهن مردم به ویژه جوانان ایجاد شده است که لازم است با گفتگوی بین نسلی پیرامون آنها، پاسخ مناسبی یافت شود. اما به نظر می رسد هنوز عزم و آمادگی جدی برای پاسخ به این چالش ها وجود ندارد.
