این پژوهش بر آن است تا از طریق وارسی رابطه ی میان معنویت گرایی، مدیریت زمان و پیشرفت تحصیلی، زمینه ای را برای معرفی سازه ی «زمان ورزی معنوی» (مجموعه ی به هم پیوسته ای از شناخت ها، رفتارها و هیجان های مرتبط بازمان در زندگی دین ورزانه) فراهم کند. 214 تن از دانشجویان دانشگاه گیلان از طریق روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تصادفی برگزیده شدند و ضمن در اختیار قرار دادن میانگین نمرات نیمسال گذشته به عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی، به دو پرسشنامه ی گرایش های معنوی دانشجویان (شریفی و همکاران، 1387) و مهارت های فردی در مدیریت زمان (حافظی و همکاران، 1387) پاسخ دادند. داده ها با فرض رابطه ی علّی و نیز بر اساس رابطه ی مبتنی بر همبستگی میان متغیرها با روش های مقایسه ی میانگین گروه های مستقل و تحلیل واریانس و تحلیل رگرسیون همزمان مورد پردازش قرار گرفتند. نتایج نشان داد دانشجویانی که به لحاظ معنویت گرایی نمره های نیمه ی بالا را به خود اختصاص داده بودند از دانشجویان با معنویت گرایی پایین به طور معناداری (001/0p< ) در مدیریت زمان کارآمدتر بودند. همچنین توان تبیین کنندگی معنویت گرایی (5/7%) و مدیریت زمان (3/6%) در ارتباط با تغییرات پیشرفت تحصیلی تقریباً هم اندازه بود. چنانکه با فرض رابطه ی علّی، ازلحاظ اثرگذاری بر پیشرفت تحصیلی، نتایج نشان داد که ناکارآمدی در مدیریت زمان از طریق برخوردار بودن از سطوح بالاتر جهت گیری معنوی جبران می شود و برعکس (001/0 ( p< این یافته ها، اگر با نتایج پژوهش های آتی تأیید شوند، نشان می دهند که ممارست در دین ورزی و معنویت گرایی به نحوی متضمن درجاتی از کارآمدی در مدیریت زمان است و می توان این کارآمدی را از طریق سازه ی «زمان ورزی معنوی» تبیین کرد.
