این تحقیق رابطه میان سطح آگاهی فراشناختی و دو بُعد دانش واژگانی) توانش مهارتی و بیانی) را در گروههای یادگیری «بیش آگاه» و »«کم آگاه» بررسی می نماید. همچنین عملکرد زبان آموزان را در هر یک از گروه های بیش آگاه و کم آگاه بلحاظ بِعد بیانی واژگان (که در قالب میزان سطح واژگان زبان آموزان عملیاتی گردیده) و ِبعد مهارتی واژگان (که در قالب میزان کاربرد تولیدی واژگان زبان آموزان عملیاتی گردیده) مقایسه می نماید. بدین منظورتعداد 80 نفراز دانشجویان رشته مترجمی زبان انگلیسی دانشگاه پیام نور اصفهان و دانشگاه شهرکرد از طریق آزمون تعیین سطح آکسفورد انتخاب شدند. سپس از آزمون آگاهی فراشناختی ِشرو برای سنجش سطح آگاهی فراشناختیِ و صریح و از آزمون میزان سطح واژگان نِیشن و آزمون میزان سطح مهارت تولیدی واژگان نیشن و لوِفر جهت سنجش دو بعد دانش بیانی ومهارتی شرکت کنندگان استفاده گردید . نتایج حاصل از بررسی همبستگی، وجود یک ارتباط معنادارِ مثبت میان آگاهی فراشناختی زبان و بعد بیانی واژگان و یک رابطه منفیِ معنادار میان آگاهی فراشناختی و بعد مهارتی واژگان زبان بود. نتایج حاصل از آزمون تی نیز نشان داد که گروه بیش آگاه در بعد دانشِ بیانی واژگان عملکرد بهتری داشتند در حالیکه گروه کم آگاه در بعد مهارتیِ تولید واژگان عملکرد بهتری داشتند. نتایج تحقیق حاضر می تواند ابعاد شناختی- ذهنی یادگیری واژگان زبان را روشنتر سازد.
