در این پژوهش با عنایت به نقش الگویی ائمه به شیوه تحلیل اسنادی به بررسی ماهیت تربیت اجتماعی از دیدگاه امام علی(ع) پرداخته شده است. منابع پژوهش شامل متن کامل نهج البلاغه (ترجمه مرحوم محمد دشتی)، شرح غررالحکم و دررالکلم، وسائل الشیعه، بحارالانوار، نهج السّعادة فی مستدرک نهج البلاغه به همراه پژوهش ها، گزارشهای تحقیقاتی، مقالات انتشار یافته در خصوص ماهیت، نقش و چالش های تربیت اجتماعی از نظر امام علی(ع) و غیره بوده است. روش پژوهش از نوع تحلیل اسنادی بوده و طی آن مجموع منابع، اسناد و مراجع یاد شده مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش از دو مرحله اصلی الف) توصیف و ارائه مفاهیم و ب) تحلیل، استنباط و استنتاج تشکیل شده است. یافته ها نشان می دهد امام منشوری جامع، دقیق و همه جانبه در تربیت اجتماعی عرضه داشته اند که رهنمودهای آن رنگ کهنگی به خود نمی گیرد؛ زیرا با تأکید بر اصول عقیدتی مطرح شده است. کلام علوی ماهیت تربیت اجتماعی را در برگیرنده وجوهی چون طبیعی و فطری، انسانی، درونی و خود انگیخته، آمیزه فرد و اجتماع، عمومی، فراگیر، دینی و توحیدی نشان داده که شرح مبسوط هر یک از آنها در مقاله حاضر عرضه می شود.
