اصول طراحی آموزشی

چکیده: هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی رعایت اصول طراحی آموزشی بر بارشناختی در محیط¬های یادگیری چندرسانه¬ای می¬باشد. تحقیق حاضر شبه آزمایشی گروه¬های موازی با گروه کنترل می¬باشد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان رشته علوم تربیتی دانشگاه پیام نور مرکز بوکان می باشد که تعداد آن¬ها 540 می¬باشد. نمونه پژوهش شامل 180 نفر (110 مرد و 70 زن) می¬باشد که در دو گروه آزمایش (55 مرد و 35 زن) و کنترل (55 مرد و 35 زن) به شیوه نمونه¬گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش: رعایت اصول طراحی آموزشی از طریق نرم¬افزار مبتنی بر اصول چهارده¬گانه طراحی آموزشی ون مرینبور و کستر (2005) که روایی درونی (94/0) و بیرونی (81/0) آن از طریق پرسش¬نامه 72 سؤالی محقق¬ساخته مورد بررسی قرار گرفت. اندازه¬گیری شد. و بار شناختی به¬وسیله مقیاس اندازه¬گیری 9 درجه¬ای بارشناختی پاس و ون مرینبور (1994) و پاس و ون مرینبور و آدام (1994) که روایی درونی و روایی بیرونی آن به ترتیب 86/0 و83/0 بود، مورد بررسی قرار گرفت، نتیجه پژوهش نشان داد که اصول رعایت طراحی آموزشی بر کاهش بارشناختی گروه آزمایش نسبت به گروه گواه تاثیر معنی¬داری (01/0≥P) دارد.

قصد بر آن است که تأثیر محتواهای الکترونیکی در زمینه فیزیک که بر اساس اصول نظریه بارشناختی جهت آموزش مجازی طراحی شده اند، را بر پیشرفت تحصیلی، میزان یادداری و بارشناختی ادراک شده توسط دانش آموزان بررسی کنیم. روش پژوهش شبه آزمایشی از نوع طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه نهم دوره متوسطه اول منطقه ۱۷ استان تهران است که در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ مشغول به تحصیل بودند. نمونه پژوهش به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و با حجم ۱۲۰ نفر انتخاب شد. داده های پیشرفت تحصیلی و یادداری به کمک یک آزمون پیشرفت تحصیلی محقق ساخته جمع آوری گردید. برای اندازه گیری میزان بارشناختی ادراک شده توسط دانش آموزان، از پرسش نامه سنجش بارشناختی محقق ساخته استفاده شد که بر اساس مقیاس درجه بندی ذهنی پاس و ون مرینبوئر (۱۹۹۳) طراحی شده بود. در تحلیل داده های آماری، تحلیل کوواریانس و آزمون تی مستقل بکار گرفته شد. نتایج آزمون تحلیل کوواریانس برای پیشرفت تحصیلی نشان داد، طراحی محتوای الکترونیکی مبتنی بر نظریه بارشناختی، سبب بهبود پیشرفت تحصیلی دانش آموزان گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل می شود. نتیجه آزمون تی مستقل برای آزمون یادداری نشان می دهد، بین گروه کنترل و آزمایش در میزان یادداری آنها تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین نتیجه آزمون تی مستقل برای پرسش نامه بارشناختی نشان داد که گروه آزمایش بارشناختی ادراکی کمتری را نسبت به گروه کنترل گزارش کرده اند. نتایج حاکی از آن است که رعایت اصول نظریه بارشناختی در طراحی محتوای آموزشی، تأثیر قابل توجهی بر پیشرفت تحصیلی، افزایش میزان یادداری و کاهش بارشناختی ادراک شده توسط دانش آموزان دارد.