تجزیه و تحلیل عملکرد

مقررات زدایی و به طور خاص لغو انحصار ورود، از مهم ترین تغییراتِ نهادی صنعت بیمه در دهه گذشته به شمارمی رود. در اکثر کشورهای جهان تحقیقات بسیاری پیرامون تجزیه و تحلیل اثر تغییر نهاد بر صنعت انجام شده است. اما با توجه به بررسی صورت گرفته، تغییرات نهادی و کارایی صنعت بیمه ایران به صورت توأمان مطالعه نشده است. این مقاله ضمن مرور سریع بر مفاهیم نهادگرایی، با ابداع یک روش دومر حله ای از طریق ترکیب روش برنامه ریزی ریاضی با روش آماری، خصوصی سازی و کارایی صنعت بیمه ایران را در طول سال های 1382 الی 1389 مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. در مرحله اول برای نخستین بار با استفاده از تحلیل پوششی داده ها با خروجی غیرقطعی (بهینه سازی استوار)، کارایی شرکت های بیمه به صورت واقعی تری محاسبه شده است. در مرحله دوم یا تجزیه و تحلیل عملکرد، برای بررسی سایر متغیرهای همبسته که در مدل تحلیل پوششی استفاده نشده از معادلات برآوردگر تعمیم یافته استفاده شده است.

مقررات زدایی از جمله حذف نظام تعرفه ها، از اساسی ترین تغییرات نهادی در دهه گذشته در صنعت بیمه ایران به شمار می رود که می تواند کارایی عملکرد شرکت ها را تحت تأثیر قرار دهد؛ با  وجود این اثر تغییرات نهادی بر کارایی صنعت بیمه ایران کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مقاله، از یک روش دو مرحله ای که ترکیبی از روش برنامه ریزی ریاضی با روش آماری است، برای تجزیه و تحلیل عملکرد شرکت های بیمه در سال های 1384-1393 استفاده شده است. مخاطب این پژوهش، کلیه ذی نفعان صنعت بیمه از جمله مدیران شرکت ها، مشتریان آنها و نهادهای نظارتی بوده و داده های لازم با روش مطالعه کتابخانه ای از سالنامه های آماری صنعت بیمه گردآوری شده اند. بدین منظور، ابتدا با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها، کارایی شرکت های بیمه ایرانی محاسبه شده، سپس با استفاده از معادلات برآوردگر رگرسیونی، اثر حذف نظام تعرفه (تغییر نهادی) بر کارایی این شرکت ها مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که حذف نظام تعرفه ها بر کارایی بیمه گران اثر منفی داشته و منجر به کاهش کارایی آنها شده است. در پایان پیشنهادهایی برای خروج از وضع موجود ارائه شده است.