پژوهش و فناوری

هدف از این مقاله، نقد و بررسی هدفگذاری کمی مخارج تحقیق و توسعه در قانون برنامه پنجم و سیاست­های اجرایی علمی و فناوری است. در این مقاله با توجه به شواهد نظری و مطالعات تجربی مجموعه عوامل توضیح دهنده و اثرگذار بر تحقیق و توسعه شناسایی و مدل سازی شده است. نظام حقوق مالکیت معنوی و درجة کارآمدی دولت در تعریف، تضمین و اجرای حقوق مالکیت، ساختار های صنعتی و فناوری اقتصاد، درجة باز و رقابتی بودن اقتصاد، ساختار و وزن بنگاه های بزرگ مقیاس در تحقیق و توسعه، نوع تأمین مالی مخارج تحقیق و توسعه توسط بنگاه های تجاری، دولت و یا بخش خارجی و ساختار تابع تولید تحقیق و توسعه و جریان نهاده ها و ستانده های حاصل از آن، از اصلی ترین متغیرهای درونزای تعیین کننده مخارج تحقیق و توسعه در هر اقتصادی است. مقایسه تطبیقی عوامل اصلی اثر گذار بر شدت تحقیق و توسعه در ایران در مقایسه با متوسط سازمان کشورهای همکاری و توسعه (OECD)، نشان می دهد که ظرفیت های ملی جذب مؤثر مخارج تحقیق و توسعه در ایران به طور متوسط کمتر از 20 درصد متوسطOECD است. شواهد نشان می دهد که بخش عمده تحقیق و توسعه در ایران برونزا و با اعتبارهای تحقیقی دولتی تعیین می شود. بالطبع نمی توان انتظار زیادی برای کارآیی مخارج انجام شده نیز داشت؛ چرا که متناسب با ظرفیت های ملی جذب تحقیق و توسعه در اقتصاد، تأمین و جذب نشده است. با توجه به آسیب شناسی به عمل آمده، سه پیشنهاد اصلاحی مشخص برای اصلاح سیاست های تحقیق و توسعه برنامه پنجم در جهت کارآمدی و افزایش بازدهی مخارج صرف شده ارائه شده است. در پیشنهاد مهم اول، عنوان شده است که هدفگذاری مخارج تحقیق و توسعه مؤثر از تولید ناخاص ملی در پایان برنامه به 5/1 درصد در سال برسد. قید شده است تغییر نگرش بنیادی به موضوع اعتبارات پژوهشی در جهت محوریت بنگاه ها و بخش غیر دولتی برای کارآمد سازی منابع مصروف شده الزامی است. پیشنهاد دوم، بر تکیه و اصلاح سیاست های نرم افزاری تحقیق و توسعه استوار شده است. نظام پژوهشی در ایران به مؤلفه های سخت افزاری و شاخص های کمی نظیر بودجه و امکانات، ساختار و تشکیلات و در بعد محصول صرفاً تولیدات سخت افزاری سطح اول تحقیق و توسعه یعنی مقالات چاپ شده و امثال آنها توجه فراوانی دارد. به همین جهت پیشنهاد شده است مؤلفه های نرم افزاری تحقیق و توسعه نظیر نظام حقوق مالکیت، نظام سیستم ابداعات ملی، نظام یادگیری ملی، نظام انگیزش و پاداش، ارزیابی کارآمدی، بازار پژوهش و رابطه تعاملی تحقیق و توسعه با مؤلفه های رقابت ناپذیری اقتصاد مورد توجه برنامه قرار گیرد. پیشنهاد سوم ناظر بر توسعه نطام آمار و اطلاعات تحقیق و توسعه در ایران است.

جهانی شدن، مفهومی است که هم به فشرده شدن جهان و هم به تشدید آگاهی درباره جهان به عنوان یک کل و هم وابستگی متقابل و واقعی جهان و هم به آگاهی و یکپارچگی جهان اشاره دارد. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و ارائه استراتژی های مورد نیاز نظام آموزش عالی ایران در عصر جهانی شدن است. با استفاده از روش پژوهش توصیفی- تحلیلی، دیدگاه های صاحب نظران، اسناد فرادستی و فرایندها و روندهای داخلی نظام آموزش عالی کشور مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از این است که نظام آموزش عالی کشور برای واکنش مناسب به تحولات جهانی شدن نیازمند اتخاذ چهار استراتژی: توسعه کیفی به موازات گسترش کمی؛ متنوع سازی منابع تامین مالی؛ تجاری سازی تحقیقات و تکمیل زنجیره علم، فناوری و ثروت؛ افزایش مبادلات علمی و دانشگاهی در سطح بین المللی است. در این مقاله، ضرورت ها و ویژگی های هریک از استراتژی های مذکور مورد بررسی قرار گرفته و راهکارهای عملیاتی شدن آنها شناسایی و پیشنهاد گردیده است.

هدف از پژوهش حاضر، ارائه ی الگوی راهبردی منابع انسانی با رویکرد ساختار تفسیری در شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی به منظور افزایش بهره وری و کاهش هزینه های این حوزه است. تحقیق حاضر از منظر ماهیت توصیفی، پیمایشی و از نظر هدف، کاربردی بوده و با مرور ادبیات تحقیق، هشت عامل شناسایی و سپس الگوی ساختاری تفسیری بر اساس عوامل تحقیق و نقشه راه ارائه شد. بر این اساس، کارمندیابی، یادگیری، نگهداری، ابتکار، مزایا، آموزش، قابلیت و خودمدیریتی در سطوح مختلف قرار گرفت، سپس الگو از طریق اعتباریابی کیفی بررسی و تأیید شد. نهایتاً به منظور تقویت این راهبرد پیشنهادهایی مطرح شد. نتایج به دست آمده نشان داد که در سازمان پژوهش و فناوری، دانش کارکنان مهم ترین ورودی سازمان و نگاه استراتژیک و برنامه ریزی جامع در زمینه منابع انسانی متناسب با راهبردهای کلان سازمان ، می تواند جایگاه سازمان را در بازار حفظ و همچنین، ارتقا دهد.

هدف از پژوهش حاضر، ارائه الگوی راهبرد مبتنی بر فناوری با رویکرد ساختاری تفسیری در شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی بود. مطالعه از منظر ماهیت پژوهش، توصیفی، پیمایشی و از نظر هدف، کاربردی بوده و با مرور ادبیات تحقیق و نظرسنجی خبرگان، 10 عامل مؤثر به همراه زیر عوامل شناسایی و سپس الگوی ساختاری تفسیری بر اساس عوامل تحقیق و نقشه راه، ارائه شد. عوامل مدیریت، مالی، سیاست گذاری، دانش فنی، سرمایه انسانی، فناوری اطلاعات، عملیات، تولید، تجاری سازی و بازار در سطوح مختلف قرار گرفتند. سپس الگو از طریق اعتباریابی کمّی و کیفی مورد بررسی و حائز اعتبار تشخیص و مورد تأیید قرار گرفت. درنهایت بر اساس هفت سطح الگو راهبرد فناوری محور که به معنای استفاده از فناوری در راهبرد سازمان در جهت تقویت و حفظ جایگاه و نقش مناسب آن در دگرگونی های بازار است، پیشنهاد هایی مطرح شد. نتایج به دست آمده نشان داد که برای پیاده سازی راهبرد مبتنی بر فناوری در سازمان مذکور، عوامل مدیریت و مالی زیربنایی و سپس سیاست گذاری و دانش فنی به عنوان عوامل کلیدی و در گام سوم منابع انسانی به عنوان عامل تحول، نگاه ویژه ای اعمال شود.