نظریه های انگیزش

انسان موجودی اجتماعی است که تحت تأثیر فلسفه حاکم بر جامعه خویش برانگیخته می­شود و اقدام به ارضای نیازهای خویش و تحقق باورها و اهداف خود می­نماید. بنابراین می­توان گفت، انسان محصور در اندیشه­ غربی، عمدتاً انگیزه خود را در مسیرهای مادی می­بیند و می­جوید. حال آنکه بر اساس آموزه­های اسلامی، انسان تنها پدیده­ای مادی نیست بلکه دارای یک جنبه روحانی است که باید نیازها و اهداف معنویش نیز تأمین شود. نظر به این مهم، در این مقاله تلاش گردیده­ است ضمن تبیین موجز جایگاه انگیزش در رفتار فردی و اجتماعی انسان، به بررسی آن از دیدگاه تئوری­های غربی و دیدگاه­های اسلامی پرداخته شود. در این راستا پس از بیان مبانی انگیزش بر اساس تئوری­های رایج غربی، اهم مترادف­های انگیزش در قرآن کریم همراه با آیات مربوطه مرور و جمع­بندی شده است. به علاوه، نظر علمای متقدم و معاصر مسلمان نیز درباره موضوع بیان شده است و بدین سان چارچوبی نظری از دیدگاه اسلامی به انگیزش نیز شکل گرفته است. این چارچوب ضمن آنکه می­تواند مبنایی برای درک بهتر نظر دین مبین اسلام و علمای مسلمان پیرامون انگیزش واقع شود، ما را به این نتیجه می­رساند که هرچند متأسفانه به دلیل انقطاع روند علمی پیش­آمده در برخی حوزه­های علوم اسلامی همچون بحث پیش رو، نظریه­های مشخصی در آن زمینه پرورده و ارائه نشده است، اما قابلیت لازم برای توسعه نظریه­های انگیزشی اسلامی وجود دارد.

انگیزه یکی از وجوه مهم زندگی انسان است. بگونه ای که یک فرد برای ادامه زندگی، بقاء، فعالیت و حتی تغییر نیازمند انگیزه است و بدون انگیزه زندگی انسان بدون حرکت، راکد، سرد و بی روح خواهد بود. احترام به انگیزه همه افراد، نکته مهمی در جهت یادگیری است. هدف مقاله حاضر، بررسی اهمیت و جایگاه انگیزه در آموزش بزرگسالان است. برای پرورش، رفتارهای جدید باید یاد گرفت، اما برای عمل به آنچه یاد گرفته ایم، نیازمند انگیزه هستیم. اهمیت انگیزه اگر بیشتر از یادگیری نباشد، کمتر نیست. برای ایجاد تغییر رفتار در فراگیران، باید به عوامل مرتبط با انگیزه و میزان تأثیر آنها پی برد. در مقابل افت تحصیلی یکی از مشکلات عمده نظام های آموزشی در دنیای کنونی است و هر سال مقادیر زیادی از امکانات مالی و نیروهای انسانی، آموزشی و پرورشی به این معضل اختصاص می یابد. مطالعه حاضر که با روش مروری–کتابخانه ای انجام شده، که بطور جامع به بررسی علل و عوامل انگیزه از دیدگاه های مختلف بخصوص از جنبه روانشناسی می پردازد که می تواند در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان موثر باشد همچنین، پیشنهادهایی را برای برانگیختن، حفظ توجه و علاقه به یادگیری در دانش آموزان مطرح می کند. در نهایت می توان گفت که آنچه باعث شروع فعالیت در انسان می شود، انگیزه است. به عبارتی انگیزه، نقش استارت را ایفا کرده و انسان توسط یادگیری بقیه راه را می رود.