مطالب مرتبط با کلیدواژه

افعال جوانحی


۱.

کاوشی در حقیقت اراده انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اختیار اراده کیف نفسانی افعال جوارحی افعال جوانحی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳۷
کاوش فکری پیرامون اراده واختیار آدمیان در دو جنبه نظری و عملی زندگی بشر، به دلیل مناسبت تامی که با اعتقادات دینی و حیات عملی او دارد، امری مهم و سرنوشت ساز بوده است، و با توجه به این که اراده به عنوان مبدء فعل دارای اهمیت می باشد، شناخت معنای آن و عواملی که در شکل گیری آن مؤثر است ضرورت دارد، علی رغم اینکه اکثر صاحب نظران و اندیشمندان در مورد بدیهی بودن اراده انسان اتفاق نظر دارند، اما در مورد ماهیت و کیفیت تحقق آن، آراء و نظرات متفاوتی ارائه شده است. با تأمل در تعریف ها و تفسیرهای ارائه شده، گرچه هر یک به وجهی درستند، اما هیچ یک حقیقت اراده و ماهیت آن را به صورت تام بیان نکرده اند. مقاله پیش رو با اثبات اراده انسان و بیان حقیقت وجودی آن ، به بررسی رابطه اراده با اختیار انسان پرداخته و تفاوت اراده انسان با اراده الهی را نیز مورد کاوش قرار داده و اثبات می کند بین اراده انسان با اراده خداوند تفاوت وجود دارد، زیرا انسان ها در اراده خود دارای هدف و انگیزه بیرونی هستند، اراده در انسان مسبوق به مبادی سه گانه: تصور، تصدیق به منفعت و مصلحت در فعل و شوق می باشد، در حالی که باری تعالی منزه از این امور بوده و انگیزه و هدفی غیر از ذات خود در افعالش ندارد
۲.

راهکارهای اصلاح درون در اخلاق توحیدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اخلاق توحیدی افعال جوانحی افعال جوارحی اصلاح درون نیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۶ تعداد دانلود : ۴۳۴
رویکرد غالب در دانش اخلاق، توجه به رفتار و عمل فاعل اخلاقی است و نیات و روحیات درونی اهمیت چندانی ندارد؛ در مقابل رویکردی وجود دارد که در آن روحیات درونی و نیاتِ شخص، مبنا قرار گرفته و نقش اعمال در گام بعدی و از حیث تأثیرات آن بر درون اهمیت پیدا می کند. این رویکرد، نگرشی توحیدی به اخلاق است که در آموزه ها و تربیت اسلامی تبیین شده است.  در این تحقیق ابتدا تفاوت اخلاق توحیدی و غیرتوحیدی بررسی و سپس راهکارهای اسلامیِ اصلاحِ درون تبیین شده است؛ این راهکارها به طور کلی به سه قسم منقسم می شوند: علم و آگاهی، افعال جوانحی یا قلبی، و افعال جوارحی یا بیرونی؛ افعال جوانحی نیز به اخلاص یا قصد قربت و تذکر و یادآوری؛ و افعال جوارحی به افعال تعبدی، توصلی و افعال تأثیرگذار مستقیم تقسیم می شوند. از نتایج این پژوهش آنکه: محور اخلاق و تربیت اسلامی مبتنی بر اصلاح درون است؛ پرداختن به افعال جوارحی نیز طریقی برای اصلاح درون بوده و به تنهایی موضوعیتی ندارد؛ لذا رفتار نیکو بدون اصلاح درون گاهی بی ارزش و گاهی ضد ارزش خواهد بود.
۳.

امکان سنجی مسئولیت اخلاقی انسان در مواجهه با افعال جوانحی (با محوریت آیه 284 سوره بقره)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آیه 284 بقره افعال جوانحی اخلاق نقلی مسئولیت اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳ تعداد دانلود : ۷
مفسران در تفسیر آیه 284 درباره منسوخ بودن یا عدم نسخ این آیه توسط آیه 286 اختلافاتی دارند که از نقل های تاریخی نشئت می گیرد و نقش محوری ای در مسئولیت اخلاقی انسان در برابر افعال جوانحی اش ایفا می کند. با وجود تفاوت در نقل های تاریخی، مسلّم است که هم جواری کلمات «تبدوا» و «تخفوا» و عبارات «ما فی انفسکم» و «یحاسبکم به الله» درصدد بیان و اثبات معنای محاسبه افعال درونی انسان است. قابلیت ظهور و مخفی شدن این افعال ویژگی ای است که آنها را از بقیه افعال جوانحی متمایز می کند. بررسی ها نشان می دهد علامه طباطبایی به این خصوصیت توجه کرده و بر اساس قراین موجود در آیه معتقد است صرفاً «احوال نفسانی» هستند که به دلیل داشتن چنین ویژگی ای بر اساس آیه 284 محاسبه پذیر قلمداد می شوند؛ اما «ملکات» و «خواطر» از موضوع آیه خارج اند. روش مقاله توصیفی تحلیلی است.