دستورالعمل کانون توجه

یکی از عوامل اثرگذار بر یادگیری و اجرای مهارت های حرکتی، توجه است و کانونی کردن آن یک روش برای افزایش بازدهی و یادگیری است. نتایج تحقیقات اخیر نشان داد که کانون توجه اجراکننده نقش مهمی بر اجرا و یادگیری مهارت های حرکتی دارد. هدف از این پژوهش، مقایسه اثر دستورالعمل کانون توجه بیرونی دور و نزدیک بر اجرای تکلیف تعادلی پویا بود. در این پژوهش از بین دانشجویان پسر مقطع کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد که واحد تربیت بدنی عمومی 1 را در نیمسال دوم سال تحصیلی 89-88 انتخاب کرده بودند، تعداد 60 نفر به صورت تصادفی در 3 گروه توجه بیرونی دور (توجه به نشانگر دور از پاها)، گروه توجه بیرونی نزدیک (توجه به نشانگر نزدیک پاها) و گروه کنترل (بدون دستورالعمل توجهی) جایگزین شدند. برای جمع آوری داده ها از دستگاه تعادل سنج (بایودکس) استفاده شد. هر شرکت کننده 3 کوشش20 ثانیه ای از آزمون تعادل پویا را اجرا کرد. ابتدا داده های بدست آمده توسط آمار توصیفی و پس از اطمینان از طبیعی بودن داده ها، به کمک آزمون آماری تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی دانکن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که عملکرد گروه توجه بیرونی دور به طور معنیداری بهتر از گروه کنترل بود، درحالی که گروه توجه بیرونی نزدیک تفاوت معنیداری را در اجرای تکلیف تعادلی نسبت به گروه کنترل ایجاد نکرد.

هدف از این پژوهش، بررسی اثر دستورالعمل کانون توجه بر دقت و همچنین سینماتیک پرتاب دارت افراد مبتدی طی یادگیری مهارت بود. 20 دانشجوی دختر راست دست رشته تربیت بدنی دانشگاه الزهرا، بدون تجربه در مهارت پرتاب دارت، در دامنه سنی 22-20 سال داوطلبانه در این پژوهش شرکت کردند. دانشجویان بر اساس امتیاز پیش آزمون، به دو گروه همسان کانون توجه بیرونی و کانون توجه درونی تقسیم شدند. سپس تمرینات دوران اکتساب هر گروه با دستورالعمل مربوط به آن (گروه کانون توجه بیرونی تمرکز بر دارت و مسیر آن، و گروه کانون توجه درونی تمرکز بر دست و حرکت آن)، شامل 6 دسته کوشش 10 تایی انجام گرفت. پس از 48 ساعت، شرکتکنندگان در آزمون یادداری بدون دستورالعمل، شامل 2 دسته کوشش 10 تایی، شرکت کردند. داده های سینماتیک با استفاده از فیلمبرداری از اجرای مهارت و تحلیل آن با نرم افزار تحلیل حرکت شریف استخراج شد. خطای شعاعی و خطای متغیر دو بعدی در هر دسته کوشش به عنوان معیار سنجش نتیجه اجرا محاسبه شد. دامنه حرکت شانه، حداکثر دامنه باز شدن آرنج و خم شدن مچ دست پرتاب در پیش آزمون، آخرین دسته کوشش مرحله اکتساب و یادداری به عنوان داده های سینماتیک و معیار سنجش فرایند اجرا در نظر گرفته شد. نتایج تحلیل واریانس دو عاملی با تکرار سنجش نشان داد که اگرچه اثر تمرین بر هر دو نوع خطا معنادار بود (05/0P<)، تفاوت معناداری بین دو گروه وجود نداشت (05/0P>). داده های سینماتیکی فقط در مرحله اکتساب تحت تأثیر نوع کانون توجه تغییر کرد، که البته این اثر تنها در مورد خم شدن مچ دست معنادار بود (05/0P<).

هدف از پژوهش حاضر مطالعه اثر خودتنظیمی و فاصله کانون توجه بیرونی بر یادگیری سرویس کوتاه بدمینتون در دختران جوان بود. بدین منظور 60 دانشجوی دختر مبتدی داوطلب با دامنه سنی 24-19 سال در یک طرح عاملی ترکیبی شرکت کردند. ابزار سنجش سرویس کوتاه بدمینتون، آزمون 6 ارزشی گود و مگیل (1986) بود. شرکت کننده ها به طور تصادفی در گروه های کانون توجه درونی تحمیلی، کانون توجه بیرونی با فاصله دور تحمیلی، فاصله نزدیک تحمیلی و فاصله خودتنظیم جایگزین شدند. بعد از پیش آزمون، گروه خودتنظیم بر اساس کانون توجه ترجیحی خود در پایان روز اول به گروه های فاصله دور و نزدیک خودتنظیم تقسیم شدند. تمام گروه ها طی دو جلسه 60 سرویس را با دستورالعمل توجهی مربوطه تمرین کرده و 48 ساعت بعد تحت آزمون های یادداری و انتقال قرار گرفتند. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس 5 (گروه) در 4 (دسته کوشش) با تکرار سنجش عامل دسته کوشش، کروسکال والیس و تحلیل واریانس یک طرفه در سطح معنی داری 05/0p< تجزیه و تحلیل شد. مطابق نتایج، بین اکتساب و انتقال گروه های مورد مطالعه تفاوت معنی داری مشاهده نشد، ولی یادداری گروه فاصله دور خودتنظیم به طور معنی داری بهتر از گروه های تحمیلی بود. بنابراین، اثر متقابل خودتنظیمی و کانون توجه بیرونی دور در آموزش سرویس کوتاه بدمینتون منجر به یادگیری موثرتری شد.