جامعه پذیری اقتصادی

آگاهی کودکان از پول و مسائل اقتصادی طی فرایند جامعه پذیری شکل می گیرد و تکوین و تغییر می یابد و تثبیت می شود. این پژوهش با استفاده از نظری های روان شناختی، روان شناسی اجتماعی، جامعه شناختی، و اقتصاد به مطالعة درک و استدلال و نگرش کودکان و توانایی آن ها در فعالیت های اقتصادی می پردازد. هدف پژوهش بررسی شکل گیری الگوهای خاصی از جامعه پذیری اقتصادی در متن، سبک، و مقطع خاصی از زندگی یک خانواده، موقعیت طبقاتی آن، و آثار و نتایج این نوع جامعه پذیری در کودکان دورة تحصیلی ابتدایی شهر همدان است. پژوهش به صورت کیفی و با استفاده از رویکرد نظریة زمینه ای و از طریق مصاحبة عمیق با 36 تن از والدین انجام شد. تحلیل داده ها نشان می دهد شرایط زمینه ای شامل طبقة خانوادگی و تحصیلات والدین و جنسیت فرزندان است. بر این اساس شاهد سه فرایند جامعه پذیری مستقیم، جامعه پذیری غیرمستقیم، و جامعه پذیری جنسیتی هستیم. این نوع جامعه پذیری در انتها ما را به نظریة هسته ای «جامعه پذیری دوگانه» رساند. بدین صورت که جامعه پذیری مستقیم و غیرمستقیم به دو صورت در خانواده ها صورت می گیرد. جامعه پذیری جنسیتی نیز در دختران و پسران متفاوت است.

این پژوهش به منظور بررسی رابطه بین جامعه پذیری اقتصادی و فرهنگ اقتصادی در بین شهروندان یزدی بالای 18 سال به روش پیمایش انجام گرفت. تعداد 383 نفر بر اساس فرمول کوکران به شیوه نمونه گیری خوشه ای گزینش شدند. از پرسشنامه محقق ساخته جهت سنجش متغیرهای پژوهش استفاده شد. از اعتبار صوری برای ارزیابی اعتبار ابزار پژوهش و از ضریب آلفای کرونباخ برای سنجش پایایی آن استفاده شد که برای متغیرهای نگرش اقتصادی و رفتار اقتصادی به ترتیب برابر با 628/0 و 713/0 بود. داده های گردآوری شده از طریق نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که 70 درصد از شهروندان یزدی دارای فرهنگ اقتصادی مولد و تنها 30 درصد از آنها دارای فرهنگ اقتصادی غیرمولد بودند. همچنین رفتارهای اقتصادی با همه انواع جامعه پذیری (جامعه پذیری از طریق خانواده، جامعه پذیری از طریق دوستان و آشنایان، جامعه پذیری از طریق نظام آموزشی و جامعه پذیری از طریق رسانه های جمعی) رابطه مثبت معناداری داشت. اما بین نگرش های اقتصادی و انواع مختلف جامعه پذیری رابطه معناداری وجود نداشت. همچنین دانش اقتصادی تنها با جامعه پذیری از طریق رسانه های جمعی رابطه مثبت معنادار داشت و بین فرهنگ اقتصادی و انواع جامعه پذیری رابطه مثبت معنادار وجود داشت. همچنین نتایج حاصل از رگرسیون گام به گام نشان داد که به ترتیب متغیرهای جامعه پذیری از طریق خانواده و جامعه پذیری از طریق رسانه های جمعی قادر به تبیین 7/6 درصد از واریانس متغیر فرهنگ اقتصادی بودند. واژه های کلیدی: فرهنگ اقتصادی، رفتارهای اقتصادی، نگرش های اقتصادی، دانش اقتصادی، جامعه پذیری اقتصادی