صراحت

اهمیت و نقش چشمگیر گفتمان رسانه ها به طور عام و مطبوعات به طور خاص بر آگاهی بخشی و همچنین جهت دهی و شکل دهی به افکارعمومی بر کسی پوشیده نیست. در فصل دوم قانون مطبوعات که به رسالت مطبوعات مربوط است، یکی از آن رسالت ها عبارت است از «روشن ساختن افکارعمومی و بالا بردن سطح معلومات و دانش مردم». در این مقاله به بررسی میزان آگاهی بخشی، صراحت در بیان یا بالعکس پوشیده گویی در پاره ای از متون مطبوعاتی در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف پرداخته شده است. ساختارهای گفتمان مدار این متون عبارت اند از: نام گذاری و ارجاع، استعاره، کنایه و مجاز. بررسی داده های نوشتار حاضر حاکی از این مطلب است که کاربرد سه مؤلفة استعاره، کنایه و مجاز در متون، به صراحت نداشتن و پوشیده گویی می انجامد. مؤلفة نام گذاری و ارجاع با توجه به نحوة کاربرد می تواند منجر به صراحت یا بالعکس پوشیده گویی شود و اینکه روزنامه ها بر اساس دیدگاه ها، ایدئولوژی ها و اهداف مورد نظر خود، به توصیف رویداد پرداخته اند.

پژوهش حاضر با هدف مطالعه ی تجربه ی زیسته ی افراد از پدیده ی رودربایستی صورت گرفت. روش تحقیق، کیفی و از نوع پدیدارگرایی بود. جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه ی نیمه ساختار یافته و جامعه شامل افرادی بود که تجربه رودربایستی را داشتند. نمونه گیری به صورت هدفمند و مصاحبه ها تا اشباع داده ها ادامه یافت. تعداد آزمودنی ها 20 نفر بود. روش تجزیه تحلیل اطلاعات، از نوع تحلیل تماتیک بود. با پرسش از تجارب آزمودنی ها و بازخوانی روایت های آنان، مضامین مهم استخراج و طبقه بندی شد. عوامل مشترک زیر به عنوان مضامین نمایانگر تجربه ی رودربایستی به دست آمد: مهمترین مفهوم این پدیده احساس بی میلی است. احساسات دیگر شامل ناراحتی، فشار و گیرکردن است. برای غلبه بر این احساسات، جریان این افکار به راه می افتد: تمرکز بر برداشت طرف رابطه، افکار تردید آمیز، افکار متمرکز بر ارزش ها، افکار خشمگینانه و افکار متمرکز بر خود. مجموع این افکار موجب می شود فرد، مبادرت به رفتاری کند که ویژگی آن، حالت آماده باش، کلیشه ای، سخت و مشقت بار، منفعلانه و غیرصادقانه و غیر صمیمی بودن است. اما بلافاصله پس از انجام رفتار، احساسات پشیمانی، ناتوانی و ضعف، خشم و نفرت نسبت به خود و طرف رابطه و احساسات دیگری چون دورویی و تحت سلطه بودن و به تبع این احساسات، افکار سرزنش گرانه، آرزومندانه و خشمگینانه تجربه می شوند. در واقع با توجه به ویژگی روابط صمیمانه که بر خود افشایی و اعتماد مبتنی است، روابط مبتنی بر رودربایستی نقطه ی مقابل روابط صمیمانه است.