مدل پاسخ به مداخله

بررسی متون در حوزه تشخیص ناتوانی یادگیری نشان از وجود چندین مدل جهت بررسی وجود ناتوانی یادگیری دارد. دو نمونه از پرکاربردترین این مدل ها، مدل «ناهماهنگی هوشبهر پیشرفت» و مدل «پاسخ به مداخله» است. با وجود فراگیری این دو مدل و به خصوص مدل ناهماهنگی هوشبهر پیشرفت، انتقاداتی متوجه آن ها است و وجود یک نظریه قوی در صورت استفاده از مدل ناهماهنگی هوشبهر پیشرفت ضروری به نظر می رسد که موجب پدیدآیی و کاربرد رویکرد سومی برای تشخیص ناتوانی یادگیری شده است. در این مقاله سعی شده تا با مروری بر هر سه رویکرد، ملزومات تشخیص حوزه ناتوانی یادگیری بررسی شوند.

تشخیص درست در حوزه اختلال یادگیری بسان نقشه راهی است که می تواند درمانگر را به سوی هدف نهایی که اتخاذ روش های درمانی و توان بخشی مناسب است رهنمون کند. ازاین رو، پژوهش حاضر با هدف مرور سیستماتیک و فراتحلیل کیفی الگوهای تشخیصی اختلال یادگیری ویژه انجام شد. با جستجو در پایگاه های اطلاعاتی داخلی و خارجی نسبت به یافتن و جمع آوری پژوهش های مرتبط با کلید واژه ها و در راستای اهدف اقدام شد که در نهایت 30 پژوهش مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن بود که الگوی تمایز هوشبهر- پیشرفت بیشتر به عنوان یک روش " انتظار برای شکست " محسوب می شود. همچنین، مدل پاسخ به مداخله به دلیل ویژگی های روان سنجی ضعیف برای تشخیص اولیه و عدم تشخیص مثبت واقعی دچار مشکل جدی است. ازاین رو، متخصصان جهت کاهش مشکلات تشخیصی این حوزه به معرفی الگوی توانمندی ها و ضعف های شناختی پرداخته اند. این الگو با فراهم کردن نیمرخ های شناختی و تحصیلی دانش آموزان در زمینه تشخیص مشکلات بالقوه یادگیری از دقت ویژه ای برخوردار است و می توان از آن جهت تمایز دانش آموزان با اختلال یادگیری ویژه از دانش آموزان با مشکلات یادگیری و کند آموز و همچنین برنامه ریزی جهت انجام مداخله های مبتنی بر نقص پردازش شناختی نیز استفاده کرد. درمجموع الگوی توانمندی ها و ضعف های شناختی با ارزیابی جامع و فراگیر از توانایی های شناختی و تحصیلی دانش آموزان با اختلال یادگیری ویژه و با مشخص کردن مؤلفه های تشخیصی آن ها می تواند به افزایش اعتبار تشخیص اختلال یادگیری ویژه منجر شود.