حشمت منصوری

آثار هنری و ادبی به منزله آیینه ای هستند، که عادات، رسوم، ارزش ها، باورها و ... را در جامعة معاصر خود، نمایش می دهند؛ بنابراین بهترین منبع برای دریافت و استدراک ویژگی ها و مشخصات فرهنگی مردم هر عصر به شمار می آیند. یکی از مسائل رایج در جوامع سنتی، وجود تبعیض میان زن و مرد است که در آثار ادبی به شیوه های گوناگون منعکس شده است. انتساب صفاتی چون دانایی و توانایی به مردان و زنان را ضعیفه و متعلقه دانستن از نمودهای این تبعیض جنسیتی است. در این راستا، نگارنده با هدف نشان دادن جایگاه زن در جامعه سنتی ایلام به بررسی منظومة «والیه» (682 بیت) از مجموعة اشعار حشمت منصوری (به ێان ده ئاسوو) به شیوه کتابخانه ای و تحلیلی پرداخته است. نتیجة پژوهش نشان می دهد که مهمترین مشکلات زنان در جامعه سنتی عبارتند از: فقر مادی، ازدواج زود هنگام، محدودیت تحصیل، عدم توجه به خواسته های زنان و ... .

در اواخر قرن هجده و اوایل قرن نوزدهم میلادی در ادبیات اروپا، مکتبی به نام رمانتیسم به وجود آمد که واکنشی بود در مقابل مشرب کلاسیسیزم که بر عقل و منطق تأکید داشت. اساسِ فکری این نهضت، توجه به زشتی ها و زیبایی های فطری انسان هاست. مهمترین مضامین این مکتب عبارتند از: بازگشت به طبیعت، آزادی، مخالفت با خرد، گریز و سیاحت و کشف و شهود. یکی از بهترین نمونه های شعر و ادبیات کوردی جنوبی، که مؤلفه های رمانتیسم در آن وجود دارد، مثنوی «دلبر» از حشمت منصوری است. این پژوهش به روش توصیفی - تحلیلی، مثنوی دلبر را واکاوی کرده و مهمترین مفاهیم رمانتیسم را در آن نشان داده است. نتایج پژوهش، بیانگر آن است که منصوری بر این عقیده بوده است که از طریق دل و شهود، بهتر می توان به انتقال مفاهیم کمک کرد. گریز و سیاحت و کشف و شهود نیز با آرایه ای از اندیشه و تصاویر زیبای حسی، از جمله مواردی هستند که به مثنوی دلبر، کیفیتی رمانتیک بخشیده اند.