مطالب مرتبط با کلیدواژه

عاشوراء


۱.

صدی نهضة عاشوراء فی ملحمة عبدالمنعم الفرطوسیّ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الإمام الحسین (ع) عاشوراء شعر الطّف عبدالمنعم الفرطوسیّ

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره اهل بیت(ع)
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ کربلا
تعداد بازدید : ۷۱۶ تعداد دانلود : ۴۰۰
تعتبر قضیّة عاشوراء واستشهاد الإمام الحسین (ع) من أعظم الأحداث فی تاریخ الإسلام بعد واقعة الغدیر، لأنّه قام بحماسة کبیرة فی عاشوراء وفدّی نفسه وأسرته وأصحابه للحفاظ علی الإسلام. هذه الواقعة الإنسانیّة أثّرت فی روح الشّعراء الألیمة فی أنحاء العالم بحیث إنّهم رثوه علی مدی التّاریخ، وکان شعر بعضهم مرآة صافیة لتبیین حقیقة هذه الواقعة المؤثّرة فی نفوس النّاس. قمنا فی هذه المقالة بدراسة نهضة عاشوراء فی ملحمة الشّاعر العراقیّ المعاصر «عبدالمنعم الفرطوسیّ» الذّی یعتبر من شعراء الطّفّ، علی أساس المنهج التحلیلیّ التّوصیفیّ، هو الّذی نظم أشعاراً رائعةً ومؤثّرةً فی رثاء الإمام الحسین (ع)، واهتمّ بتبیین واقعة عاشوراء واستشهاد الإمام الحسین (ع) فی الجزء الثّالث من ملحمته. الواقع إنّه یدرس نهضة عاشوراء فی ملحمته بالطّابع الرّوائیِ علی غرار المقتل ویصوّر للقارئ کلّ الأحداث الّتی وقعت فی هذا الیوم. فلهذا درسنا فی هذه المقالة حیاة الشّاعر أوّلاً ثمّ بحثنا فی ملحمته ورکّزنا علی الجزء الثّالث منها التی تختصّ بالحسین وثورته الخالدة. أهمّ النّتائج الّتی انتهی إلیها البحث هو صُراخ حریّة الإمام الحسین (ع)، کفاحه ضدّ الظّلم والتّعسّف، عدم استسلامه أمام إرادة الحکّام وسلاطین الجور، دفاعه عن الدّین والعدالة وفی النّهایة تضحیة الإمام (ع) فی سبیل حفظ القیم الإسلامیّة.
۲.

البکاء على الإمام الحسین (علیه السلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الإمام الحسین (ع) البکاء الشرک المشروعیه عاشوراء

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۸ تعداد دانلود : ۳۸۸
لقد جسدت ملحمه عاشوراء أروع سلسله من الأحداث البطولیه التی مرت عبر التاریخ والعصور؛ جمعت فیها أسمى المآثر الإنسانیه فی التضحیه، والشجاعه، والعطاء فی هذه النهضه الحسینیه، ومما لا شک فیه أن الشیعه الإمامیه أصحاب مذهب أهل البیت (علیهم السلام) متهمین بالتمادی والإفراط فی حب الإمام الحسین (علیه السلام) وعلى کثره إقامه التعازی ومجالس الذکر لمصیبه الإمام الحسین (علیه السلام) کل عام. والسؤال یفرض نفسه هنا: - لماذا نبکی حسینا؟ - ولماذا البکاء على الإمام الحسین (علیه السلام) بالذات دون غیره من الأئمه الأطهار (علیهم السلام)؟ - ما کل هذا التعظیم، مع أن هنالک شخصیات إسلامیه کثیره، لها دور وشان کبیر عبر مرور التاریخ، ولهم دروس وعبر، فما هی الخصوصیه؟ - هل نحن نبکی حسینا کشخص؛ أو نبکی على ضیاع الحکومه الإسلامیه؟ - هل نبکی على الحسین کالمظلوم الوحید فی العالم- وهناک ملایین أمام أعیننا- أم نبکی الظلم، والجور، والهوان بشکل عام والحسین لیس إلا أبرز نموذج لکل ذلک؟ هذا ما نود بیانه فی هذا المقال مع بیان الأسباب الحقیقیه، والمغزى من البکاء على الإمام الحسین بن علی (علیه السلام) بالذات، والاستمرار بتخلید هذه الذکرى، ورفع الاتهامات التی طرحها المخالفین لمذهب أهل البیت (علیهم السلام) وإجلاء الصوره الخفیه عن هذه الحقیقه، بصوره جدیده، لتبلور لنا محور الواقعه، والأسباب التی جعلت منها ذکرى خالده بین أهل الأرض والسماء.
۳.

الرمزیه فی شعر عاشوراء (دراسه مقارنه بین الشعر العربی والفارسی المعاصرین)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۶۹ تعداد دانلود : ۳۴۳
تعدّ الصوره الرمزیه فی الأدب أداه لإلقاء المعانی إلی المخاطب إضافه إلی أنّها تضفی علی الکلام جمالیه ملحوظه. وبما أنّ الرمز یتخذ دلالات متعدده فلا تبقی المفاهیم الرمزیه فی مستوی واحد؛ بل لها تأویلات متعدده یدلّ علیها السیاق. لقد رغب المعاصرون من الشعراء فیه استخدامها أکثر ممن سبقهم، بحیث ازدهر الرمز فی شعر عاشوراء المعاصر بعد إبتعاده عن الماضی ومواجهته للأوضاع الجدیده التی لم یعرفها من قبل؛ وبذلک تتبین ضروره دراسه الرمز ودلالاته المختلفه فی هذا الشعر الدینی دراسه دقیقه. وبحثنا هذا یسعی إلی المقارنه بین الدلالات المتنوعه للرموز التی استخدمها الشعراء الفرس والعرب فی شعر عاشوراء والکشف عن الإفتراقات والإشتراکات بینهما، والتمایزات الخاصه للغتین والنزعات والإتجاهات القومیه فی استخدام هذه الرموز بأسلوب وصفی – تحلیلی. فاخترنا الأشعار البارزه لأکثر من أربعین شاعراً معاصراً من شعراء الشعبین وقمنا بتحلیل الرموز حسب معانیها ودلالاتها وذلک بعد استخراجها وتصنیفها بصوره إحصائیه. و من النتایج التی وصلت إلیها المقاله أنّ شعر عاشوراء الفارسی أکثر مجالاً لأنواع الرمز من الطبیعی والتاریخی والدینی. کما أنّ الفرس تقدّموا علی العرب فی استخدام العناصر القومیه. کما تتوصل المقاله أیضاً إلی أنّ الزهور بأنواعها تعدّ من أهم العناصر المشترکه بین اللغتین؛ وأنّ النور والظلمه أکثر استخداماً بین الرموز الطبیعیه فی شعر عاشوراء الفارسی والعربی.
۴.

الإمام الحسین علیه السلام ونهضه الفکر الأخلاقیّ

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: الإمام الحسین (ع) عاشوراء نهضه الفکر الأخلاقی المبادئ الإسلامیه القیم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۸۳
إنّ الأخلاق هی الرکن الأساس التی کان الله سبحانه وتعالى یرسل الأنبیاء من أجلها؛ لتکون محورًا تربویًّا فی بناء الإنسان، ولقد جعل رسول الله صلی الله علیه و آله الأخلاق أساس الدین بقوله: «الدین حُسن الخلق»، بل ذهب أبعد من ذلک، فقد جعل مکارم الأخلاق الغایه من بعثته الشریفه: «إنّما بعثت لأُتمّم مکارم الأخلاق»، والنهضه الحسینیّه هی فی الواقع امتدادٌ لفکر جدّه الشریف ومنهجه الأخلاقیّ، والتی أصبحت دستورًا أخلاقیًّا یقتدی به الأحرار فی أرجاء العالم، یشیر هذا المقال إلى ممارسه السیاسه الناعمه التی بدأها معاویه ضدّ المبادئ الأخلاقیّه وأصحابها، الذین نزلت فیهم آیه التطهیر وهم رموز الأخلاق، وقد اتّخذ النفاق مطیّهً لنیل مطامعه، ثمّ ارتقى هذا المعیار الأخلاقیّ المتمثّل فی سلب الناس إرادتَهم وحرّیّتَهم وشراء ذممهم؛ لیبلغ ذروته فی عصر ابنه یزید الذی تمثّل أوّلًا بقتل الإمام الحسین علیه السلام، وأخیرًا بهدم الکعبه، ولولا ثوره الإمام الحسین علیه السلام لکان الإسلام الذی نزل على محمد صلی الله علیه و آله لانتهى نهائیًّا أو لتبدّلت معالمه نهائیًّا. یرمی البحث، من خلال عرض الأحادیث والأدلّه التاریخیّه عن انحراف المجتمع - یومئذٍ - من القیم الأخلاقیّه والانحطاط الأخلاقیّ علی مستوی الحاکم والرعیّه، إلى شرح الدور البنّاء للإمام الحسین علیه السلام ونهضته الفکریّه الأخلاقیّه فی إصلاح الأمّه الإسلامیّه وإعادتها إلى القیم الأخلاقیّه التی کانت علیها فی عهد جدّه رسول الله صلی الله علیه و آله.
۵.

تحلیلٌ سیاسی لحرکه عاشوراء من وجهه نظر المستشرقین الألمان والإنکلیز

کلیدواژه‌ها: الإمام الحسین علیه السلام المستشرقون عاشوراء الألمان الإنکلیز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸ تعداد دانلود : ۱۴۲
إنَّ النظره السیاسیّه للمستشرقین الألمان والإنکلیز حول مدرسه عاشوراء لها العدید من التقلّبات والتحدّیات؛ فقد حاول علماء الألمان والإنکلیز، کروّاد الدراسات الإسلامیّه بشکلٍ عامٍّ، ودراسه عاشوراء بشکلٍ خاصٍّ، التحقیق فی شخصیّه الإمام الحسین علیه السلام وأهداف ومعطیات نهضته من منظورٍ مادّیٍّ ومستقلٍّ عن الدین؛ ونظرًا لحقیقه أنّ العالم الإسلامیّ والمصادر المتاحه کانت تحت سیطره الجماعه السنّیّه منذ البدایه، وأنّ المصادر الشیعیّه کانت معرَّضه للتحریف أو قَلَّما رأت اهتمامًا، نشهد فی الغالب نتائج متحیّزه وغیر منصفه، فمن ناحیه ینظر المستشرقون إلى الإمام الحسین علیه السلام على أنّه عضو من مُعارضی الحکومه المرکزیّه ولدیه أفکار معادیه للعلمانیّه، فیخلطون بین أفکاره الدینیّه والعقدیّه وآرائه السیاسیّه والاقتصادیّه، ومن ناحیه أخرى فمن الصعب العثور علی مستشرق لم یتأثّر بالعواطف الشخصیّه والوطنیّه والدینیّه أثناء دراسته لهذه الحرکه والتحقیق فیها من وجهه نظر علمیّه بحته. والغرض من هذا البحث هو دراسه مقارنه للمواقف السیاسیّه للمستشرقین الألمان والإنکلیز فیما یتعلّق بحادثه عاشوراء بجانب دراسه المبادئ الفکریّه والمنهج العملیّ لهم، وفی هذا البحث یتمّ السعی من خلال منهج تحلیلیّ وتوضیحیّ، الإجابه عن هذه الأسئله: ما الموقف السیاسیّ للمستشرقین الألمان والإنکلیز من حادثه کربلاء؟ کیف کانت الأسس الفکریه لدراسات عاشوراء من الناحیه السیاسیّه؟ وفقًا لباحثی الشیعه البارزین والعدید من معاهد البحوث الإسلامیّه الشیعیّه، من المحتمل جدًّا أن المستشرقین الألمان والإنکلیز قد أهملوا البعد العقدیّ لحرکه کربلاء تحت تأثیر الوطأه السیاسیّه.
۶.

دراسه أنثرُوبُولوجیّه للکوفه

کلیدواژه‌ها: الأنثروبولوجیه الکوفه عاشوراء الإمام الحسین (ع) التاریخ التحلیلی معرفه الخلفیه التاریخیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۱۲۷
إنَّ استخدام الدراسات التحلیلیّه للتاریخ - لا سیّما فی مجال دراسات التاریخ لأهل البیت^ - یعود بالنفع العظیم على الباحث المتحرّر، وتُظهر دراسات کهذه أنَّ العدید من الأحداث التاریخیّه المتعلّقه بتاریخ أهل البیت^ لم تعتمد أبدًا علی عاملٍ واحدٍ، وإنَّ الاکتفاء بعاملٍ منفردٍ معیّنٍ فی هذا المجال، یُعتبر خطأً إستراتیجیًّا علی المدی الطویل؛ فإنَّ معرفه المزید عن الأحداث المتعلّقه بالأئمه الثلاثه الأوائل^، وخاصّه دراسه عاشوراء، سوف یمنح مزیدًا من العمق لمثل هذه الدراسات. وأمّا ما تمّت دراسته فی هذا المقال بالطریقه التاریخیّه، فهو توسیع الدراسه إلى سیاقات مختلفه سیاسیّه واجتماعیّه واقتصادیّه وإداریّه وحتّى نفسیّه؛ بُغیه اکتشاف أسباب وقوع عاشوراء، خاصّه مع الترکیز على مدینه إستراتیجیّه مثل «الکوفه»، بجانب الاستفاده القصوى من المصادر ذات الصله، ولا سیما المصادر التاریخیّه.  فیمکن الاستنتاج أنَّ الاعتماد التامّ على محوریّه النصّ فی الدراسات المتعلقه بتاریخ أهل البیت^ وإهمال جوانب مختلفه من الخلفیّات المحیطه بالمسأله لم یساعد کثیرًا فی اکتشاف أسباب وقوع عاشوراء والأحداث المتشابهه، ولکنْ للتمعّن فی هذه الأحداث المتعدده العوامل وفهمها بشکل أفضل نحتاج فعلًا إلى دراسات تحلیلیه للتاریخ.
۷.

بررسی و تبیین انحرافات موجود در عزاداری های مذهبی از منظر استاد مطهری (مطالعه موردی: دسته جات و عزاداری های مذهبی شهرستان بیجار)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عاشوراء تشیع عزاداری هیئات مذهبی تحریف شهرستان بیجار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲ تعداد دانلود : ۱۲۴
این مقاله به دنبال بررسی و تبیین برخی از «انحرافات موجود در عزاداری های مذهبی شهرستان بیجار» می باشد. لذا محققین در این پژوهش با اتخاذ رویکردی کیفی و با بهره گیری از تکنیک های «مشاهده ساخت نایافته» و «مصاحبه نیمه سازمان یافته» و با رویکردی ترکیبی، به توصیف، تبیین و تا حدی هم تفسیر موضوع مورد بررسی پرداخته اند. جامعه آماری مورد نظر در تکنیک مشاهده میدانی، کلیه دسته های عزاداری و سینه زنی این شهرستان در شب هفتم محرم الحرام سال 1433ق (16آذر1390) بوده است که به صورت تمام شماری مورد بررسی قرار گرفته اند، در تکنیک مصاحبه نیز جامعه کلیه مسئولین، اساتید و فعالین علمی، فرهنگی و مذهبی مردِ شهرستان بیجار جزو جامعه آماری بوده اند که با استفاده از روش نمونه گیری تعمدی مورد مصاحبه قرار گرفته اند. با توجه به بررسی های انجام گرفته از طریق یک روش ترکیبی، یعنی؛ مشاهده مستقیم و مصاحبه کتبی، نتیجه این تحقیق حاکی از آن است که تحریفاتی به مرور زمان در عزاداری های شهرستان بیجار وارد گردیده است.
۸.

دراسه الشعر الحسینی سیاسیاً(شعر حسن السنید نموذجاً)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عاشوراء الشعر الحسینی العراق حسن السنید

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳ تعداد دانلود : ۹۸
إنّ هذه الدراسه هی محاوله لإلقاء الضوء علی الشعر الحسینی السیاسی فی الأدب العراقی المعاصر من خلال شعر الشاعر العراقی حسن السنید ، علی اعتبار أنّه واحد من أهم المتمردین السیاسیین فی زمن صدام حسین . فاعتمدنا علی المنهج الاستقرائی التحلیلی فی قراءه النصوص الشعریه السیاسیه الثوریه التی تنبعث من مضامین الفکر الحسینی لکی یتلاءم مع طبیعه البحث، وقد وصلنا إلی هذه النتائج؛ أن عاشوراء تمثل خطراً محدقا لسلطه الاستبداد السیاسی علی مر التاریخ والشاعر اختار جانب المعارضه السیاسیه للکشف عن انحرافات النظام السیاسی وإصلاح الأمور، هذا أمر یعتقد الشاعر أنه من حقه ومن حق کل مواطن فی ظل الدوله المستبده.