بی هنجاری اجتماعی

این مقاله تأثیر عوامل اجتماعی بر ایجاد فاصله ی اجتماعی و تأثیر آن ها با واسطه ی فاصله ی اجتماعی و بدون واسطه بر ایجاد ترس از جرم و نابهنجاری اجتماعی را بین دو قوم کرد (اکثریت) و لک (اقلیت) در شهر کرمانشاه بررسی می کند. چارچوب نظری مقاله بر نظریه های کنترل اجتماعی هیرشی، روابط جماعتی فردیناند تونیس، فاصله ی اجتماعی پارک و بی سازمانی اجتماعی استوار است. روش این مقاله توصیفی از نوع پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. به این منظور تعداد 367نفر از شهروندان کرد و لک 20 سال به بالای ساکن شهر کرمانشاه مورد مصاحبه و پرسش قرار گرفتند. برای استخراج داده های به دست آمده از نرم افزار SPSS و از آمارهای توصیفی و استنباطی برای توصیف و تحلیل نتایج استفاده شد. نتایج حاصل از ضریب همبستگی پیرسون نشان می دهد متغیرهای میزان تعلق به محله (25/0- =r)، ترس از جرم (34/0=r)، احساس ناامنی (24/0=r) و باورهای دینی (37/0-=r) با فاصله ی اجتماعی رابطه ی معنادار و مستقیمی دارند. بین احساس تعلق به محله(33/0- =r)، احساس ترس از ناامنی (27/0=r) و باورهای دینی(44/0-=r) با ترس از جرم در جامعه رابطه ی معنادار غیرمستقیم وجود دارد. نتایج تحلیل مسی ر نشان می ده د باورهای دینی با ضریب مسیر ()، احساس ناامنی () و احساس تعلق به محله () به صورت مستقیم بر روی متغیر فاصله ی اجتماعی و باورهای دینی ()، احساس ناامنی () و احساس تعلق به محله () هرکدام به صورت مستقیم و غیرمستقیم با واسطه ی فاصله اجتماعی بر روی ترس از جرم تأثیر دارند. نتایج کلی عبارت است از اینکه هرچه فاصله ی اجتماعی ساکنان یک محله بیش تر باشد، ناهنجاری های بیشتری را تجربه می کنند و فاصله ی کلی اجتماعی در یک محله رابطه ای معنا داری با ترس از جرم و ناهنجاری دارد.

بی تفاوتی اجتماعی یک مسئله اجتماعی است؛ که در آن، بین آگاهی، احساس و رفتار افراد نسبت به مسائل اجتماعی نوعی گسست و جدایی وجود دارد و این گسست باعث می شود که کنش چندانی نسبت به مسائل اجتماعی صورت نگیرد. هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان بی تفاوتی اجتماعی دانشجویان دانشگاه حکیم سبزواری و عوامل مؤثر بر آن می باشد. این تحقیق با روشِ پیمایشی و با تکنیک پرسشنامه انجام شد. نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران 370 نفر برآورد شده است که با روش تصادفی طبقه بندی شده انتخاب شدند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که میزان بی تفاوتی اجتماعی دانشجویان، متوسط می باشد و7/73 درصد آنها بی تفاوتی متوسطی داشتند. بین متغیرهای زمینه ای شامل جنسیت، محل سکونت، قومیت، رشته و مقطع تحصیلی با بی تفاوتی اجتماعی تفاوت معنا داری پیدا نشد؛ ولی بین وضعیت تأ هل و سن با بی تفاوتی اجتماعی تفاوت معنا داری وجود دارد. عدم معناداریِ اغلب متغیرهای زمین ه ای نشانگر عمومیت این پدیده در بین دانشجویان، فارغ از زن یا مرد، شهری یا روستایی بودن و قومیت های مختلف است. متغیر زمینه خانوادگی در تمام آزمون های دومتغیره و چند متغیره همواره، بیشترین اثرگذاری را داشت. ترتیب بندی متغیرهای مستقل تأثیرگذار بر بی تفاوتی اجتماعی براساس تحلیل مسیر عبارتند از: زمینه خانوادگی، احساس بی هنجاری اجتماعی، اثربخشی اجتماعی، رسانه های گروهی، اعتماد اجتماعی و امید به آینده بود. نتایج تحلیل رگرسیون نشانگر این است که 29 درصد از تغییرات بی تفاوتی اجتماعی دانشجویان، توسط متغیرهای مستقل تبیین می شود. بدین ترتیب، به رغم اینکه در تبیین بی تفاوتی اجتماعی به نظریات مختلف و متنوعی پرداخته شد، اما میزان تبیین متغیر وابسته، چندان بالا نبود. این امر می تواند نشان گر آن باشد که بی تفاوتی اجتماعی در بین دانشجویان، ویژگی های منحصر بفردی دارد که در نظریه ها، بدان پرداخته نشده است.

مقدمه: زلزله از غم انگیزترین و مخوف ترین بلایای طبیعی به شمار می آید که هرساله جان عده زیادی را در سراسر جهان می گیرد و خسارات زیادی به بار می آورد. این خسارات فقط محدود به خسارات مادی نبوده و صدمات و آسیب های اجتماعی زیادی نیز به جامعه وارد می کند. بنابراین اگرچه زلزله یک حادثه طبیعی است، اما به سبب آثار اجتماعی گوناگون آن به یک موضوع جامعه شناختی تبدیل شده و گروه های آسیب پذیری را به وجود می آورد که یکی از این گروه ها امدادگران می باشند. هدف از این پژوهش بررسی آسیب پذیری اجتماعی امدادگران در زلزله بود. روش: پژوهش حاضر از نوع کیفی- کمّی بود که به صورت مقطعی انجام شد. جامعه آماری شامل امدادگران استان های آذربایجان شرقی و کرمان بود. در بخش کیفی، به منظور شناخت آسیب های اجتماعی امدادگرانی که زلزله را تجربه کرده اند، از طرح تحقیق پدیدارشناسی با بهره گیری از گروه های کانونی استفاده شد. بدین منظور سیزده نفر به روش نمونه گیری هدفمند برای گروه کانونی امدادگران انتخاب و آسیب های اجتماعی زلزله شناسایی شدند. در مرحله کمّی، نود نفر از امدادگرانی را که زلزله های بم، ورزقان و اهر را تجربه کردند انتخاب و سپس نود نفر را که زلزله را تجربه نکردند به طور همتا با گروه اول انتخاب شدند و به سؤالات پرسشنامه انزوای اجتماعی، پرسشنامه بی هنجاری اجتماعی و پرسشنامه فرسودگی شغلی را تکمیل کردند. داده های گردآوری شده با نسخه 21 نرم افزار SPSS و آزمون T تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: در بخش کیفی، آسیب های اجتماعی زلزله شامل بی هنجاری اجتماعی، انزوای اجتماعی و فرسودگی شغلی از طریق مصاحبه ها شناسایی شدند. در بخش کمّی نتایج نشان داد میانگین بی هنجاری اجتماعی امدادگران حاضر در زلزله (78/23± 46/74) و سایر امدادگران (27/22± 2/50)، میانگین انزوای اجتماعی امدادگران حاضر در زلزله (63/2± 9) و سایر امدادگران (34/2± 7)، میانگین فرسودگی شغلی امدادگران حاضر در زلزله (91/18± 93/80) و سایر امدادگران (77/17± 03/40) بود. بنابراین یافته ها نشان داد که میزان بی هنجاری اجتماعی، انزوای اجتماعی و فرسودگی شغلی امدادگران حاضر در زلزله بیش از سایر امدادگران بود. (01/0>P) نتیجه گیری: براساس یافته های مطالعه حاضر، امدادگران ازجمله گروه های اجتماعی آسیب پذیر در زلزله می باشند که علاوه بر آسیب های روانی اضطراب، احساس گناه، افسردگی و درماندگی، دچار آسیب های اجتماعی نیز خواهد شد که این آسیب ها کمتر مورد توجه قرارگرفته است؛ بنابراین برنامه ریزی و اتخاذ تدابیر لازم برای کاهش و کنترل این گونه آسیب ها، یکی از مهم ترین ضرورت های پیش روی خواهد بود.