علمای هند

هند کشوری است که به دلیل گستردگی فرهنگ و جغرافیا و تنوع ملت ها و ادیان آن، منحصر به فرد بوده و به نام «کشور 72 ملت» معروف است. تمدن هند با تاریخ پنج هزار ساله، یکی از قدیمی ترین تمدن های جهان به شمار می رود. برآوردهای استراتژیک در خصوص رشد و توسعه هندوستان این کشور را سومین کشور برتر جهان در دهه آینده می داند. این کشور در زمینه های گوناگون در حال توسعه است و می رود تا پس از چین و آمریکا و پشت سرگذاشتن کشورهای اروپایی و شرق آسیا و روسیه به سومین قدرت جهانی تبدیل شود. مشاهده تنوع مذاهب موجود در هندوستان برای هر فرد نظاره گر و پژوهشگری، بسیار شگفت انگیز خواهد بود؛ چرا که جامعه هند تصویری از ناهمگونی و تضاد خواسته ها، تمایلات، مذاهب و فرهنگ ها می باشد. لذا هر نوع برنامه ریزی در حوزه توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نیازمند آینده نگری، تفکر راهبردی، انجام اقدامات و فعالیت های هدفمند، گسترده و عمیق و کنترل و اصلاح پیاپی است و منطقاً نیازمند طراحی الگو، هدفگذاری و برنامه راهبردی و آینده پژوهانه است که ما در این تحقیق به دنبال هدفگذاری و ارائه برنامه راهبردی بوده البته در قالبی توصیفی- تبیینی درجهت تبیین وضعیت علمی – فرهنگی شیعیان هندوستان هستیم.

مکه و مدینه، در مقام خاستگاه وحی و مقدس ترین مکان های عبادتی زیارتی، در طول تاریخ محل رجوع مسلمانان از مذاهب مختلف بوده است. در این مقاله، ارتباطات و مناسبات علمای شیعه و سنیِ هندوستان با حرمین شریفین، که در قالب سفر برای انجام مناسک حج و عمره، زیارت پیامبر9  و بهره گیری از اندیشمندان ساکن در آن دو مکان مقدس صورت می گرفته، بررسی شده و نتایج این سفرها نیز روشن گردیده است. همچنین در این نوشته، متون تاریخی و برخی سفرنامه ها، به ویژه تاریخ علمای هند بررسی خواهد شد و آن دسته از عالمان دیار هندوستان که موفق به سفر مکه و مدینه شده اند، شناسایی گردیده و چگونگی سفر و دستاوردهای آنها از این سفر ها، مورد ارزیابی قرار گرفته است.مقاله حاضر، به روش توصیفی تحلیلی است و گردآوری آن، به صورت کتابخانه ای و استفاده از نرم افزارها انجام شده است.نتیجه پژوهش، حاکی از آن است که بیشتر عالمان صاحب نام و اثرگذار هندوستان، با وجود گرایش های مختلف فکری و اعتقادی، بر خود لازم می دانستند افزون بر انجام دادن حج و زیارت و کسب فواید معنوی، برای شنیدن احادیث نبوی9  و به دست آوردن اسناد معتبر احادیث و همچنین دیگر بهره های علمی، در طول دوران زندگی خود، یک یا چند نوبت به مکه و مدینه سفر کنند و از خرمن دانش عالمان سرزمین وحی بهره مند شوند. بیشتر افراد مورد بررسی در این تحقیق (بازه زمانی قرن 7 تا 14 ق)، موفق به دریافت اجازه نقل روایت و کسب مقام خلافت و ارشاد مردم، از استادان و عالمان مستقر در حرمین شریفین شده اند.