حج و زیارت

مکه و مدینه، در مقام خاستگاه وحی و مقدس ترین مکان های عبادتی زیارتی، در طول تاریخ محل رجوع مسلمانان از مذاهب مختلف بوده است. در این مقاله، ارتباطات و مناسبات علمای شیعه و سنیِ هندوستان با حرمین شریفین، که در قالب سفر برای انجام مناسک حج و عمره، زیارت پیامبر9  و بهره گیری از اندیشمندان ساکن در آن دو مکان مقدس صورت می گرفته، بررسی شده و نتایج این سفرها نیز روشن گردیده است. همچنین در این نوشته، متون تاریخی و برخی سفرنامه ها، به ویژه تاریخ علمای هند بررسی خواهد شد و آن دسته از عالمان دیار هندوستان که موفق به سفر مکه و مدینه شده اند، شناسایی گردیده و چگونگی سفر و دستاوردهای آنها از این سفر ها، مورد ارزیابی قرار گرفته است.مقاله حاضر، به روش توصیفی تحلیلی است و گردآوری آن، به صورت کتابخانه ای و استفاده از نرم افزارها انجام شده است.نتیجه پژوهش، حاکی از آن است که بیشتر عالمان صاحب نام و اثرگذار هندوستان، با وجود گرایش های مختلف فکری و اعتقادی، بر خود لازم می دانستند افزون بر انجام دادن حج و زیارت و کسب فواید معنوی، برای شنیدن احادیث نبوی9  و به دست آوردن اسناد معتبر احادیث و همچنین دیگر بهره های علمی، در طول دوران زندگی خود، یک یا چند نوبت به مکه و مدینه سفر کنند و از خرمن دانش عالمان سرزمین وحی بهره مند شوند. بیشتر افراد مورد بررسی در این تحقیق (بازه زمانی قرن 7 تا 14 ق)، موفق به دریافت اجازه نقل روایت و کسب مقام خلافت و ارشاد مردم، از استادان و عالمان مستقر در حرمین شریفین شده اند.