تصمیم گیری چندمعیاره پویا

در مدلهای کلاسیک تصمیمگیری چندمعیاره، فرض بر این است که هنگام گرفتن یک تصمیم، تصمیم گیرنده مجموعه ثابتی از معیارها را از پیش تعریف و با تصویر روشنی از همه گزینه های موجود، گزینه های ثابتی را ارائه کرده است، سپس با محاسبه امتیاز هر گزینه و ایجاد یک رتبهبندی، در پایان گزینهای که دارای حداکثر امتیاز است را انتخاب میکند. اما در دنیای واقعی و شرایط پویا، تصمیم در یک محیط دائما در حال تغییر (پویا) گرفته میشود و گزینه های موجود در طی دورههای زمانی میتوانند تغییر کنند. این نوع تصمیم گیری که آن را تصمیم گیری پویا می نامیم در بسیاری از زمینه ها ازجمله نظامی، پزشکی، مدیریت، ورزش و موقعیتهای اورژانسی کاربرد دارد. این مقاله به ارائه چارچوبی انعطاف پذیر برای حل مسائل تصمیم گیری چندمعیاره پویا، براساس تئوری مجموعه-های فازی و روش ویکور میپردازد که به منظور ایجاد روشی عقلانی، علمی و سیستماتیک برای اولویتبندی بیماران در بخش اورژانس و تحت شرایط فازی انجام شده و در آن عدم قطعیت و ابهام فازی توسط متغیرهای زبانی (با اعداد فازی مثلثی) توصیف شده است.

هدف: حمل بار از طریق ریل با توجه به مزایایی همچون آلودگی کمتر در مقایسه با حمل جاده ای، صرف زمان کمتر در قیاس با حمل دریایی و هزینه کمتر نسبت به حمل هوایی، از جمله موضوعاتی است که در حوزه حمل ونقل اهمیت دارد. از همین رو شرکت های حمل ونقلی، بیش از پیش به فعالیت در زمینه حمل بار ریلی و به ویژه، حمل بار بین المللی ریلی تمایل نشان می دهند. از جمله چالش های شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران، در حوزه حمل ونقل بین المللی، رتبه بندی این شرکت هاست که در تصمیم های گوناگونی همچون اعطای تخفیفات و تسهیلات، واگذاری واگن های خارجی، اولویت دهی به تأمین خواسته ها و رسیدگی به شکایات و موضوعاتی از این دست تأثیرگذار است. به همین منظور، در این مقاله مدل تصمیم گیری چندمعیاره پویا، برای رتبه بندی شرکت های حمل ونقل بین المللی ریلی ایران پیاده سازی شده است. روش: با توجه به ماهیت پویای مسئله، مدل تصمیم گیری چندمعیاره پویا، بر اساس داده های واقعی حمل بار بین المللی، شامل صادرات، واردات و ترانزیت، توسط شرکت های حمل ونقل بین المللی ریلی، در پنج سال اجرا شد و به منظور برآورد داده های عملکردی شرکت ها در آینده، از سیستم استنتاج فازی بهره گرفته شد. یافته ها: با لحاظ کردن عدم قطعیت از دو جهت که یکی تأثیرپذیری فعالیت شرکت ها در قالب یک سیستم استنتاج فازی و دیگری، پویایی مدل تصمیم گیری چندمعیاره پویا بود، اولویت 15 شرکت حمل ونقل بین المللی ریلی، برای شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران مشخص شد. نتیجه گیری: نتایج کلی بیانگر آن است که مواجهه با موضوع رتبه بندی شرکت های حمل ونقل بین المللی ریلی به صورت پویا، خروجی مطلوب تری را ارائه می دهد. همچنین کاربردی بودن روش ارائه شده برای بهره مندی از سیستم استنتاج فازی در مدل تصمیم گیری چندمعیاره پویا، از دیگر نتایجی است که از این پژوهش حاصل شد.