قدرت خرید خانوار

یکی از عوامل اصلی و اثرگذار بر رفتار مصرف کننده شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه است. در این پژوهش تاثیر کاهش قدرت خرید بر نحوه خرید و استفاده مواد شوینده و پاک کننده در میان مصرف کنندگان شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است. در پژوهش حاضر عوامل تاثیرگذار بر رفتار مصرف کننده از منابع مختلف کتابخانه ای گردآورده شده است و به نحوه تاثیرگذاری این عوامل پس از پردازش در جعبه سیاه مصرف کننده تحت تاثیر انگیزش، نگرش، ادراک و یادگیری پرداخته شده است. همچنین تاثیر عامل اقتصادی کاهش قدرت خرید خانوار بر ذهنیت و عمل مصرف کنندگان از طریق پژوهش میدانی مورد مطالعه قرار گرفته است. داده های مورد نیاز جهت آزمون مدل مفهومی ارائه شده، از توزیع و جمع آوری 440 پرسش نامه در میان مصرف کنندگان تهرانی با سطوح درآمدی مختلف که به صورت تصادفی انتخاب شدند، به دست آمد و داده های 384 پرسش نامه مورد تحلیل قرار گرفت. برای آزمون پیوندهای علّی بین متغیرها در مدل مفهومی از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که کاهش قدرت خرید خانوار بر قسمت های مختلف فرآیند رفتاری مصرف کنندگان مواد شوینده و پاک کننده در شهر تهران تاثیر دارد.

تغییر در ترکیب سبد خرید یکی از آثار کاهش قدرت خرید خانوار است و بخش گردشگری نیز از جمله بخش هایی محسوب می شود که بیشترین تاثیر را از این تغییر می پذیرد. اما ماهیت متفاوت محصول گردشگری از سایر کالاهای اقتصادی و همچنین تمایزات منطقه ای در نوع هزینه کرد گردشگران، چگونگی تاثیرپذیری هزینه کرد خانوار در بخش گردشگری را تحت الشعاع قرار می-دهد. تحقیق حاضر با هدف بررسی تغییر رفتار خانوار در انجام هزینه های گردشگری که متاثر از عوامل مختلفی از جمله تغییر در قدرت خرید خانوار می باشد، از مدل پانل دیتای فضایی طی دوره زمانی 1390-1398 و برای 31 استان کشور استفاده کرده است. نتایج مدل خودرگرسیون فضایی نشان داده است که قدرت خرید خانوار، تاثیر منفی بر سهم هزینه های گردشگری در بودجه خانوار دارد. بر اساس نتایج بدست آمده می توان چنین تحلیل کرد که تغییر در قدرت خرید خانوار، مستقیماً به کاهش تعداد سفرها و یا کاهش ماندگاری گردشگری نمی انجامد بلکه تاثیر خود را بر نوع سفر و تغییر در الگوی سفر خانوار می گذارد. تغییردرالگوی سفر به گونه ای است که به تغییر درترکیب هزینه های گردشگری خانوار وهمچنین تغییر درانتخاب مقاصد منجرمی شود. بررسی نتایج به تفکیک استان ها نیز مؤید انجام سفرهای کوتاه تر (انتخاب مقاصد نزدیک تر) در هنگام کاهش قدرت خرید خانوار می باشد.

سهم مسکن در هزینه خانوار نسبتاً زیاد است، انتظار می رود تا برنامه ریزان کشور با حساسیت بیشتری نسبت به چگونگی سیاست گذاری ها و درنتیجه، تغییرات قیمت در این بازار تصمیم گیری کنند. نگاهی به برنامه های ملی اتخاذشده در بخش مسکن نشان می دهد که متأسفانه به رغم هزینه های بالای دولت در این بخش، نتیجه مطلوب در راستای تأمین رفاه اقشار دهک های 1 تا 4 صورت نگرفته است. این در حالی است که نگاهی به برنامه های دولت سیزدهم نیز نمایان کننده ادامه مسیر پیشین است. برای همین، انتظار می رود دولت در این مسیر با چالش هایی مانند تأمین مالی، تأمین زمین، تأمین مصالح و توزیع و تخصیص رو به رو شود که موارد یادشده نیازمند سیاست گذاری و نظارت صحیح دولت است. ازاین رو پیشنهاد می شود برای رفع مشکلات بخش مسکن اقشار آسیب پذیر مواردی مانند ضرورت بازخوانی دقیق طرح مسکن مهر، بازخوانی دقیق تجارب جهانی، توجه به ملاحظات و اصول آمایش سرزمینی، بهره گیری حداکثری از ظرفیت های بخش خصوصی و بخش عمومی غیردولتی، تمرکز جدی بر اصلاح فناوری های تولید و عرضه مسکن، ضرورت بازنگری ضوابط و مقررات تعیین کننده مسکن شهری و... در نظر قرار گیرد.