مهاجرت نیروی کار

رابطه بین مهاجرت و حجم تجارت خارجی در کشورهای در حال توسعه ای مانند ایران در راستای اتخاذ سیاست های تجاری مهاجرتی مناسب قابل بررسی است، البته چنین سیاست هایی می تواند برای دستیابی به راه حل منطقی وعلمی به منظور کاهش فشار بیکاری بر بازار کار و افزایش حجم تجارت باشد. براین اساس، در این پژوهش، رابطه بین حجم تجارت و مهاجرت نیروی کار ایرانی و عوامل دیگر مؤثر بر مهاجرت به پنج کشور نمونه عضو OECD (آمریکا ، کانادا، انگلستان، هلند و سوئد) را در دوره 1371- 1383 مورد بررسی قرارداده ایم. بدین لحاظ، از یک مدل جاذبه مهاجرت مبتنی بر مدل میچل و پین (2003) و مایدا (2005 ) استفاده کرده و پس از برآورد نتایج، روابط موجود بین حجم تجارت و مهاجرت نیروی کار ایرانی را از طریق داده های تابلویی تجزیه و تحلیل می کنیم. نتایج این پژوهش نشان می دهد که یک رابطه مکملی بین حجم تجارت و مهاجرت نیروی کار ایرانی به کشورهای OECDوجود دارد، به طوری که افزایش حجم تجارت، افزایش جریان مهاجرت نیروی کار ایرانی را به دنبال دارد. همچنین، نتایج نشان می دهند که همگرایی درسطح بهره وری نیروی کار یا به بیان دیگر، کاهش اختلاف در تعداد نیروی کار ماهر موجود در بین کشورها، به کاهش جریان مهاجرت نیروی کار ایرانی به آن کشورها در این دوره منجر شده است.

ورود و خروج نیروی کار، بازار کار و سطح تولید کشور را تحت تأثیر قرار می دهد. هدف این مقاله بررسی آثار خروج نیروی کار ماهر ایرانی و ورود نیروی کار ساده خارجی بر اشتغال نیروی کار و سطح فعالیت بخش های اقتصادی ایران با استفاده از یک مدل تعادل عمومی محاسبه پذیر چندبخشی است که در آن بازار دو نوع نیروی کار ماهر و غیرماهر وجود دارد. برای کالیبراسیون این الگو، ماتریس داده های خرد اشتغال (شکل تعدیل شده ماتریس حسابداری اجتماعی)، توسط مؤلفین طراحی شده است. در این تحقیق اثر افزایش 10 درصدی نیروی کار ساده و کاهش 10 درصدی نیروی کار ماهر مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهند خروج نیروی کار ماهر از ایران و ورود نیروی کار ساده خارجی سبب افزایش دستمزد نیروی کار ماهر می شود. همچنین اشتغال نیروی کار ساده در همه بخش ها بجز بخش کشاورزی افزایش می یابد. اما علی رغم افزایش دستمزد نیروی کار ماهر، درآمد داخلی کشور کاهش می یابد. سطح تولید بخش های مختلف نیز بین 9/2% تا 9/3% کاهش می یابد. در این بین بخش های خدمات، صنایع و فلزات با بیشترین کاهش در سطح تولید مواجه خواهند شد.

پژوهش حاضر بر اساس پرسشنامه های تکمیل شده توسط افرادی که دارای شرایط اقدام برای مهاجرت از طریق دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی بین المللی دارای مجوز از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بوده اند، انجام شده است و به همین دلیل اطلاعات استخراج شده از آن بسیار دقیق و صحیح است و این موضوع نقطه قوت و ویژگی این پژوهش است. بنابراین یافته های این پژوهش بر اساس تحلیل ثانویه اطلاعات دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی بین المللی است که مبنای تحلیل قرار گرفته است. در پژوهش حاضر تلاش شده است با بهره گیری از روش های کتابخانه ای و پرسشنامه ای، اطلاعات مورد نیاز جمع آوری و پس از ورود داده ها توسط نرم افزار SPSS، اطلاعات به دست آمده مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت. در تجزیه و تحلیل داده ها از روش آمار توصیفی و استنباطی و همچنین تحلیل عاملی استفاده شده است. نتایج و یافته های پژوهش نشان می دهد که مهمترین عامل مهاجرت افراد به کانادا، یافتن شغل و درآمد بیشتر بوده است و نیافتن و کمبود شغل مناسب در کنار مسایلی چون امنیت شغلی و محدودیت های اجتماعی از عوامل دافعه در ایران بوده است.