مطالعه آزاد

این طرح با هدف گسترش اطلاعات موجود در زمینه عادات کتابخوانی و مطالعه آزاد در جامعه به اجرا در آمده است. جامعه آماری این تحقیق را دانش آموزان متوسطه استان فارس تشکیل می دهند و چارچوب نمونه گیری شامل مرکز استان به اضافه پنج شهرستان دیگر بوده است که به طور تصادفی از بین شهرستانهای استان فارس انتخاب شده اند. نمونه مورد بررسی متشکل از 3585 دانش آموز پایه های اول تا سوم متوسطه می باشد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که در مجموع، بخش زیادی از اوقات فراغت دانش آموزان در ایام تحصیل بیهوده تلف می شود (36.2 درصد از کل اوقات فراغت)، 22.8 درصد از اوقات فراغت روزانه صرف مطالعه درسی، 17.6 درصد صرف تماشای تلویزیون و تنها 1.1 درصد صرف مطالعه غیر درسی می شود. به طوری که سرانه مدت مطالعه آزاد دانش آموزان متوسطه در روز حدود 5.5 دقیقه است. دختران هم از لحاظ مطالعه درسی و هم مطالعه غیر درسی مدت زمان زیادتری را گزارش کرده اند. تحلیل رگرسیون به عمل آمده نشان می دهد که پس از جنسیت، سرعت مطالعه، عضویت در کتابخانه های عمومی، میزان مطالعه اعضای خانواده، میزان برخورداری از کتاب و قصه گویی در دوران کودکی، معدل درسی و سطح شغلی پدر از متغیرهای مهم و معنی دار در زمینه پیش بینی میزان مطالعه آزاد به حساب می آیند.

هدف : دیدگاه دانش آموزان دبیرستانی شهرستان شهرکرد در مورد عوامل بازدارنده و ترغیب کننده مطالعه آزاد با برخی از متغییر های جمعیت شناختی(جنسیت، پایه تحصیلی و نواحی آموزش و پرورش) شناسائی شده است. روش پژوهش : از نوع توصیفی به شیوه علی یا پس از وقوع است، نمونه گیری بر اساس جدول کرجسی و مورگان و با روش نمونه گیری چند مرحله ای انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای با ضریب پایانی 755/0 بوده است. جامعه آماری را دانش آموزان دبیرستانی اول تا سوم پنج منطقه (ناحیه1، ناحیه2، لاران، سامان و بن) در شهرستان شهرکرد تشکیل می دهد. یافته ها: کاربرد آزمون های خی دو، آزمون T تک متغیره، آزمون T مستقل، تحلیل واریانس و پی گیری توکی نشان می دهد که بین میزان مطالعه آزاد دانش آموزان دختر و پسر تفاوت معناداری وجود دارد. نتایج آزمون پی گیری توکی نشان می دهد که اختلاف میانگین دیدگاه دختران و پسران در زمینه عوامل ترغیب کننده مطالعه به صورت عوامل خانوادگی و وسایل ارتباط جمعی در نواحی مختلف و پایه های تحصیلی مختلف معنادار است. نتیجه گیری :در مقایسه دیدگاه دختران و پسران در زمینه عوامل بازدارنده مطالعه نقش بی حوصلگی بیش از حد متوسط، و کمبود وقت، دسترسی نداشتن به کتاب، گریزاز مطالعه و قیمت گران کتاب در حد متوسط است. براساس نتایج آزمون پیگیری توکی در زمینه دسترسی نداشتن به کتاب اختلاف بین میانگین پایه های دوم و سوم معنادار بود. همچنین در زمینه گریز از مطالعه اختلاف میانگین پایه های اول با دوم و اول با سوم معنادار است. در زمینه کمبود وقت برای مطالعه، اختلاف منطقه لاران با بن معنادار است و در سایر موارد تفاوت معناداری وجود ندارد. در مورد قیمت گران کتاب اختلاف میانگین بین منطقه لاران با منطقه بن معنادار است .

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر مهارت های مطالعه آزاد بر عادات مطالعه، نگرش به مطالعه و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پسر مقطع متوسطه در سال تحصیلی 1395-1396 انجام شد، به طوری که دانش آموزان با حوزه های گوناگون دانش در قالب قرار دادن یک ساعت مطالعه آزاد هفتگی آشنا می شوند. روش: روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل همه دانش آموزان پسر مشغول به تحصیل آموزشگاه شهدای سولان شهر همدان در سال تحصیلی 1395-1396 به تعداد 98 نفر بود. برای انتخاب نمونه، نخست از میان تمامی پایه ها، پایه هفتم به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شد که تعداد دانش آموزان این پایه 40 نفر (هر کلاس 20 نفر) بود و دو کلاس به صورت تصادفی به عنوان گروه آزمایش و گواه گزینش شدند. پس از اجرای پیش آزمون روی هر دو گروه، مهارت های مطالعه آزاد در هفته به مدت 11 جلسه (60دقیقه ای) در یازده هفته متوالی، به گروه آزمایش آموزش داده شد و گروه کنترل هیچ گونه آموزشی دریافت نکرد؛ پس از اتمام دوره آموزشی بلافاصله از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. تحلیل داده ها با روش تحلیل کوواریانس انجام گرفت. یافته ها: یافته های به دست آمده نشان داد که عادات مطالعه، نگرش به مطالعه و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در گروه آزمایشی به طور معناداری افزایش یافته است، در حالی که گروه کنترل تغییر معناداری نداشته است. اصالت/ارزش: در پژوهش حاضر، مهارت های مطالعه آزاد با تأکید بر گنجاندن یک ساعت مطالعه آزاد طراحی و تدوین شد. بر اساس نتایج این پژوهش، می توان تأثیر مهارت های مطالعه آزاد را با در نظر داشتن شرایط تحصیلی در هر پایه مورد بررسی بیشتر قرار داد، و از یافته ها برای غنی سازی برنامه های مرتبط با پیشرفت تحصیلی در مدارس استفاده کرد.