نقشه های علم

کارآفرینی در پیشرفت علم و فناوری در کشور نقش راهبردی ایفا می کند. رشد و توسعة کارآفرینی، مستلزم سیاست گذاری و نیازمند شناخت دقیق وضعیت موجود حوزة این دانش در کشور است. نقشة علم نیز، ابزاری برای شناخت سیاست گذاران است. پژوهش حاضر با هدف ترسیم نقشة دانش کارآفرینی ایران بر مبنای سرشماری مقالات علمی-پژوهشی فارسی در ایران طی سال های 1380 تا 1391 انجام گرفته است. روش پژوهش توصیفی و تحلیل محتوای کمّی است. جامعة آماری این تحقیق همة مقالات علمی و پژوهشی فارسی چاپ شده در حوزة کارآفرینی است که با نمونه گیری تصادفی و در دسترس بر اساس نام مقالات و واژگان کلیدی این مقالات، از پایگاه علمی SID گردآوری شد، تعداد نمونه 219 مقالة علمی-پژوهشی بود. ابزار تحقیق چک لیستی بر اساس متون تحقیق و نظر خبرگان بود. اطمینان از قابلیت اعتماد ابزار با نظرهای خبرگان و بررسی مجدد موارد کدگذاری شده حاصل شد. داده ها با نرم افزار پاژک تحلیل شد. نتایج نشان داد بیشترین تعداد مقالات چاپ شده در حوزه های «کارآفرینی سازمانی» و «کارآفرینی فردی» هستند. مجله های «توسعة کارآفرینی» و «اقتصاد و تجارت نوین» بیشترین اشتراک و مجله های «پژوهش های زنان» و «دستاوردهای روان شناختی» کمترین اشتراک را در مقاله های چاپ شده با موضوع های صنعت، کشاورزی و خدمات در حیطة کارآفرینی دارند.

مدیریت اطلاعات و مدیریت دانش به عنوان ابزارهایی که می توانند اطلاعات و دانش موجود را گردآوری کنند، نظم ببخشند و در کل سازمان اشاعه دهند، اهمیت یافته اند. هدف این پژوهش شناخت پیوند و مرز بین این دو حوزه است. روش پژوهش تحلیل همایندی واژگان است که اکنون در کنار سایر فنون علمسنجی از شاخصهای تحلیل محتواست. جامعه مورد مطالعه، شامل تمام مقاله های نشریات علمی و مقاله های همایش های داخلی است. نتایج این پژوهش حاکی از این است که در حوزه مدیریت دانش، تعداد 230 کلیدواژه و در حوزه مدیریت اطلاعات 123 کلید واژه، مفاهیم اصلی این مقاله ها را تشکیل داده اند و از این تعداد، تنها 8 کلیدواژه مرز مشترک آن ها را با هم تشکیل می دهند. به عبارتی مرز واژگانی آن ها تنها 52/8% است و به طور اخص، مفهوم دانش مضبوط یا ذخیره شده، مرز روشن میان آن هاست. همچنین نتیجه نشان داد مدیریت دانش حوزه ای است که تا حدودی زمینه فعالیت رشته مدیریت با تمام گرایش های آن است و مدیریت اطلاعات نیز زمینه مطالعاتی رشته هایی، همچون مدارک پزشکی و علم اطلاعات هست. نتایج دیگر این پژوهش نشان داد که رشته علم اطلاعات مرز مشترکی برای هر دو حوزه محسوب می شود. استخراج کلیدواژه های مستند شده برای هر دو حوزه از دیگر نتایج این پژوهش است.

هدف از نگارش مقاله حاضر ترسیم نقشه علم مدیریت شهری است. پرسش اصلی پژوهش عبارتست از اینکه دانش مدیریت شهری از چه زیر حوزه های موضوعی تشکیل شده است و ارتباط این زیر حوزه ها با یکدیگر چگونه است؟ ترسیم نقشه علم مدیریت شهری می تواند به شناسایی هرچه بیشتر این رشته و زیر حوزه های موضوعی این رشته علمی کمک کند و سیاستگذارانِ سازمانهای دست اندرکار مدیریت شهری را با اولویتهای پژوهشی در این عرصه آشنا سازد. به این منظور پایگاه اطلاعاتی «آیاسآی» به عنوان منبع استخراج اطلاعات انتخاب شد. برای استخراج نقشه علم مدیریت شهری از « آیاسآی » در پنج گام اقدام شد، 1) طراحی رشته کاوش 2) انجام جستجو بر اساس رشته کاوش طراحی شده 3)تجزیه و تحلیل نتایج جستجو 4)طراحی ماتریس شدت ارتباط زیر حوزه های موضوعی 5) استفاده از الگوریتم خوشهبندی سلسله مراتب تجمعی جهت ترسیم نقشه علم مدیریت شهری. یافته های پژوهش نشان می دهد که نقشه علم مدیریت شهری شامل36 زیر حوزه موضوعی و 18 ناحیه است