بودجه بندی سرمایه ای

چکیده مقاله دستیابی به هدف استفاده بهینه از سرمایه موجود‘ از دیرباز مورد توجه مسؤولین و مدیران سازمان ها بوده است. این امر خصوصاً در مورد سرمایه گذاری های بلندمدت بواسطه تخصیص مبالغ عمده ای از امکانات موجود‘ مصداق بیشتری می تواند داشته باشد. بکارگیری روش های تحلیلی متداول جهت ارزیابی پروژه بلندمدت می تواند تحقق بخشیدن به این هدف را میسر سازد. هدف اصلی تحقیق فعلی شناسایی استفاده یا عدم استفاده سازمان ها و واحدهای تجاری از روش های تحلیلی جهت ارزیابی پروژه های بلندمدت و همچنین شناسایی میزان اهمیت هریک از روش های تحلیلی و دلایل پیشنهادی مانع استفاده از روش های تحلیلی می باشد. نتایج آزمون فرضیات تحقیق حاکی از آن است که سازمان ها و واحدهای تجاری جهت ارزیابی پروژه های بلندمدت تنها از دو روش خالص فعلی و شاخص سودآوری استفاده می نمایند و دیگر روش های تحلیلی جهت ارزیابی پروژه ها مورد استفاده قرار نمی گیرند. همچنین حاصل از این تحقیق منجر به اولویت بندی هر یک از روش های تحلیلی گردید. افزون بر آن‘ موانع استفاده از روش های تحلیلی از دیدگاه مدیران مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد شناسایی قرار گرفتند.

هدف اصلی این مطالعه ، ارائه مدلی جهت بهینه سازی تخصیص اعتبارات تبصره 3 به بخش ها و فعالیت های مختلف اقتصادی است. این مدل پیشنهادی مبتنی بر "برنامه ریزی آرمانی" می تواند اهداف مربوطه را با رعایت الزامات قانونی، محدودیت ها و منابع موجود تحقق بخشد. این مدل خطی اولین مدل برنامه ریزی آرمانی در مورد کاربرد تبصره 3 می باشد.چهار اولویت عمده در این مدل در نظر گرفته شده است که به ترتیب عبارتند از: 1- کشاورزی؛ 2- صنعت و معدن؛ 3- خدمات و 4- اشتغال زایی. مدل مزبور بر اساس داده های مربوط به 5 سال (79-1375) سازمان برنامه و بودجه استان فارس صورت بندی می شود و می توان با آن تخصیص بهینه اعتبارات را برای هر سال تعیین کرد. نتایج حاصل از مدل ،با توزیع واقعی اعتبارات مقایسه می شود و نشان می دهد که روش جاری توزیع و تخصیص اعتبارات تبصره 3 بودجه بهینه نبوده و نه قادر نیست اهداف تعیین شده را محقق سازد، بلکه باعث خردشدن اعتبارات نیز می شود. همچنین تعیین بخشی از بودجه تحت عنوان اعتبار توزیع نشده،بدون برنامه مشخص قبلی برای توزیع آن، مانع رسیدن به سطوح بالاتر بهینه سازی تخصیص کل اعتبارات گردیده است. همچنین نتایج این مطالعه نشان می دهد مدل پیشنهادی قادر است تخصیص های بهینه را بر اساس محدودیت های تعیین شده معین کند، کسری یا مازاد احتمالی را پیش بینی کرده و در جهت رفع آن به تصمیم گیران کمک نماید و در نتیجه به اهداف تعیین شده برسد.

اختیارات سرمایه گذاری در دارایی های سرمایه ای عوامل مهمی در فرایند تصمیم گیری های سرمایه گذاری هستند که تکنیک های جریان های نقدی تنزیلی آن ها را نادیده می گیرند. در نبود مدل های صریح ارزشیابی اختیارات سرمایه گذاری در عمل؛ جالب خواهد بود بدانیم چگونه مدیران مالی ارزش این گونه اختیارات را در تصمیم گیری خود منظور می کنند. شواهد گفتاری حاکی از آن است که تصمیم گیرندگان سرمایه گذاری ها با افزایش نرخ مبنا به بیش از هزینه سرمایه در شرکت به نحوی برای منظور نمودن اختیارات سرمایه گذاری ها در دارایی های سرمایه ای فاکتوری در نظر می گیرند. یافته های این تحقیق نشان داد که مدیران مالی از وجود اختیارات سرمایه گذاری ها آگاه اند و به شیوه غیر رسمی و نظری آن ها را در شرکت های بزرگ انگلیسی اعمال می کنند.

این مطالعه به بررسی میزان استفاده و اثربخشی هر یک از روشهای ارزیابی پیشرفته، تحلیل ریسک و تحلیل تورم در رابطه با پروژه های بلندمدت در بورس اوراق بهادار تهران در سال 1385 پرداخته است. در این مطالعه برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه کتبی که قابلیت اعتماد و اعتبار آن تایید شده، استفاده شده است. نتایج آزمون فرضیات تحقیق نشان دادکه مدیران شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به منظور ارزیابی پروژه ها از روشهای خالص ارزش فعلی، شاخص سودآوری، نرخ بازده داخلی و نرخ بازده حسابداری استفاده می کنند. همچنین نتایج نشان داد از نظر مدیران، روشهای مبتنی بر تورم؛ نظیر روش مبتنی بر ارزش واقعی جریانات نقدی و روش مبتنی بر جریانات نقدی به نرخ جاری، بیشترین اثربخشی در اتخاذ تصمیمات سرمایه گذاری را دارند. سایر یافته های تحقیق نشان داد که مهمترین موانع استفاده مدیران از روشهای پیشرفته بودجه بندی سرمایه ای به ترتیب عدم بکارگیری نیروی زبده از نظر تجربی و علمی و غیر قابل اتکا و ناکافی بودن شاخصها و متغیرهای موجود در کشور برای انجام محاسبات مورد نیاز است.

تحقیق حاضر روش های ارزیابی عملکرد مبتنی بر بودجه بندی سرمایه ای را مورد بررسی قرار داده است. جهت آزمون فرضیه های اول، دوم و سوم از آزمون برابری میانگین ها، برای فرضیه چهارم از آزمون کی- دو و برای فرضیه پنجم از مدل های رگرسیونی استفاده شده است. بر اساس یک نمونه متشکل از 80 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و شرکت های خارج از بورس نتایج نشان می دهد که شرکت های عمومی نسبت به شرکت های خصوصی بیشتر از معیارهای تنزیلی برای انتخاب طرح های سرمایه گذاری خود استفاده می نمایند و همچنین شرکت هایی که از معیارهای تنزیلی استفاده نموده اند از عملکرد مالی بالاتری نسبت به شرکت های دیگر برخوردارند و همچنین نتایج حاکی از آن است که رابطه معناداری بین روش های بودجه بندی سرمایه ای و عملکرد مالی شرکت ها وجود دارد.

هدف این تحقیق شناسایی روشهای مورد استفاده در ارزیابی پروژه های سرمایه گذاری در میان شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و تعیین عوامل تاثیر گذار بر انتخاب این روشها است. بدین منظور با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای، 100 شرکت فعال در بورس تهران انتخاب شده و یک پرسشنامه محقق ساخته برای مدیران مالی آنها ارسال شد. نتایج تحقیق نشان داد که 94 درصد شرکتها برای ارزیابی پروژه های سرمایه گذاری از روشهای بودجه بندی استفاده می کنند. از این میان 61 درصد از روشهای تنزیلی و 39 درصد از روشهای غیرتنزیلی استفاده می کنند. همچنین 78 درصد شرکتها در ارزیابی پروژه ها از بیش از یک تکنیک استفاده می کنند که دوره برگشت سرمایه با 60 درصد، بیشترین فراوانی را دارد. در رتبه های بعدی NPV و IRR به ترتیب با 37 و 36 درصد قرار می گیرند. همچنین شرکتهای ایرانی برای محاسبه هزینه حقوق صاحبان سهام خود به طور یکسان از روشهای بازده حسابداری حقوق صاحبان سهام و CAPM استفاده می کنند. در خصوص عوامل تاثیر گذار بر انتخاب روشها نیز، بررسی فرضیات تحقیق نشان داد که پیشینه تحصیلی مدیران مالی و حجم سرمایه گذاری در انتخاب نوع تکنیک های بودجه بندی سرمایه ای تاثیر گذار است. لیکن اندازه شرکت و قدمت آن در بورس، تاثیری بر استفاده از روشهای بودجه بندی سرمایه ای ندارد.

بودجه بندی سرمایه ای، فرایند ارزیابی سرمایه گذاری در دارایی های بلندمدت و انتخاب مناسب ترین آنها از طریق تجزیه و تحلیل مالی پروژه ها با استفاده از روش های علمی و کاربردی است. مخارج سرمایه ای برای این دوره بودجه برآورد و پیش بینی می گردد. تنظیم برنامه های بلندمدت سرمایه گذاری، امکان تداوم فعالیت آنها را فراهم ساخته و تحقق اهداف را تسهیل می بخشد. بودجه بندی سرمایه ای در حقیقت برنامه ای مالی است که طبق آن، مخارج سرمایه ای یک واحد انتفاعی پیش بینی می گردد. بودجه بندی سرمایه ای، ابزار تصمیم گیری بلندمدت، برای ایجاد ظرفیت عملیاتی واحد انتفاعی است مخارجی که برای ایجاد ظرفیت عملیاتی صرف می شوند به عنوان مخارج سرمایه ای شناخته شده و با سرمایه گذاری در دارایی هایی با عمر طولانی سروکار دارند از جمله فعالیت ها، در فرایند بودجه بندی سرمایه ای تجزیه و تحلیل مالی پروژه های سرمایه ای است که این امر، اهمیت بودجه بندی سرمایه ای را بیشتر می سازد، بنابراین با توجه به موارد فوق در این تحقیق به دنبال بررسی بودجه بندی سرمایه ای در سازمان می باشیم.بودجه بندی سرمایه ای، فرایند ارزیابی سرمایه گذاری در دارایی های بلندمدت و انتخاب مناسب ترین آنها از طریق تجزیه و تحلیل مالی پروژه ها با استفاده از روش های علمی و کاربردی است. مخارج سرمایه ای برای این دوره بودجه برآورد و پیش بینی می گردد. تنظیم برنامه های بلندمدت سرمایه گذاری، امکان تداوم فعالیت آنها را فراهم ساخته و تحقق اهداف را تسهیل می بخشد. بودجه بندی سرمایه ای در حقیقت برنامه ای مالی است که طبق آن، مخارج سرمایه ای یک واحد انتفاعی پیش بینی می گردد. بودجه بندی سرمایه ای، ابزار تصمیم گیری بلندمدت، برای ایجاد ظرفیت عملیاتی واحد انتفاعی است مخارجی که برای ایجاد ظرفیت عملیاتی صرف می شوند به عنوان مخارج سرمایه ای شناخته شده و با سرمایه گذاری در دارایی هایی با عمر طولانی سروکار دارند از جمله فعالیت ها، در فرایند بودجه بندی سرمایه ای تجزیه و تحلیل مالی پروژه های سرمایه ای است که این امر، اهمیت بودجه بندی سرمایه ای را بیشتر می سازد، بنابراین با توجه به موارد فوق در این تحقیق به دنبال بررسی بودجه بندی سرمایه ای در سازمان می باشیم.

اارزیابی اقتصادی پروژه های سرمایه گذاری با توجه به عدم اطمینان حاکم بر شرایط مالی آنها نیازمند تفکر جدیدی تحت عنوان نظریه اختیار سرمایه گذاری است تا نقایص روشهای سنتی بودجه بندی سرمایه ای، از جمله ایستا بودن و در نظر نگرفتن عدم اطمینان را پوشش دهد. بر اساس نظریه مذکور، در این پژوهش الگویی جهت شناسایی و رتبه بندی عدم اطمینان های محیطی و انعطاف ها یا اختیارات مدیریتی موثر بر تصمیمات سرمایه گذاری، در یک نیروگاه برق فتوولتاییک در اصفهان، ارائه گردید. برای این منظور ابتدا به روش پیمایشی عوامل عدم اطمینان این نیروگاه از دیدگاه یک نمونه 36 نفره از خبرگان، به روش تحلیل عاملی اکتشافی شناسایی و ضریب اهمیت هر یک بر منافع و مخارج نیروگاه با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی مشخص شد. سپس نقش این اختیارات بر ارزش پروژه به روش رگرسیون خطی مورد آزمون قرار گرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش دو پرسشنامه محقق ساز بود که روایی و پایایی هر کدام با استفاده از شاخص لاوشه و ضریب آلفای کرونباخ تایید گردید. نتایج حاکی از تاثیر عوامل عدم-اطمینان بر محیط سرمایه گذاری و وجود رابطه معنی دار بین بکارگیری انعطاف ها و اختیارات سرمایه گذاری با افزایش ارزش سرمایه گذاری در این نیروگاه است. ضمن آنکه خبرگان، تاثیر بکارگیری اختیارات گسترش، صبر و واگذاری را جهت افزایش انعطاف پذیری تصمیمات سرمایه گذاری در این نیروگاه مثبت ارزیابی نمودند.

وجود اطلاعات مالی صحیح و معتبر باعث اتخاذ تصمیم های مفید اقتصادی می گردد. پژوهش حاضر در صدد است تا به بررسی رابطه تورم و معیارهای ارزیابی بودجه بندی سرمایه ای در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بپردازد.جامعه آماری کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. روش نمونه گیری در این تحقیق نمونه گیری تصادفی ساده است.در این پژوهش 30 شرکت نمونه انتخاب گردید.این تحقیق از جنبه هدف کاربردی، از جنبه استنتاج توصیفی و از جنبه طرح تحقیق پس رویدادی می باشد. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل اطلاعات کتابخانه ای و اطلاعات موجود درگزارشات بیانیه های ثبت افزایش سرمایه شرکت های پذیرفته شده بورسی می باشد. آزمون کلموگروف – اسمیرنف برای بررسی نرمال بودن توزیع داده ها استفاده شده است و در مواردی که توزیع داده ها نرمال نبوده است از آزمون ناپارامتری ویلکاکسون نیز برای مقایسه روش ها انجام شده است و در مورد تغییرات نسبی و با توجه به نرمال بودن توزیع داده ها از آزمونt یک نمونه ای مقدار میانگین آن با مقدار صفر آزمون شده است. نتایج و یافته هاتحقیق نشان داد در کشورهای با اقتصاد تورمی که معیارهای مربوط به بودجه بندی سرمایه ای در تصمیم های سرمایه گذاری که از منابع اطلاعات بهای تمام شده تاریخی استفاده می شود اطلاعات مربوطی را برای تصمیم گیری فراهم نمی نماید و اساسا می بایستی در اندازگیری شاخص های ارزیابی بودجه بندی سرمایه ای عامل تورم در محاسبات جریان های نقدی طرح های سرمایه گذاری لحاظ نمود.

هدف: تصمیمات سرمایه گذاری مدیران را ملزم به پیش بینی جریانات نقد مورد انتظار آتی سرمایه گذاری های بالقوه می کند. گرچه این پیش بینی ها یکی از مؤلفه های حیاتی سرمایه گذاری موفق است، اما توسط ذینفعان خارجی به طور مستقیم قابل مشاهده نیست. با استناد بر این دیدگاه که مدیران مهارت های مشابهی در پیش بینی سود گزارش شده و پیش بینی بازده داخلی برای تصمیمات سرمایه گذاری دارند، پیش بینی می شود مدیرانی که کیفیت پیش بینی بالاتری دارند، تصمیمات سرمایه گذاری بهتری بگیرند. لذا، هدف این پژوهش بررسی رابطه بین کیفیت پیش بینی مدیریت و کیفیت تصمیمات تحصیل سایر شرکت ها با درنظر گرفتن نوع صنعت تحصیل است.   روش: پژوهش حاضر از نوع پژوهش های پس رویداری و از نظر هدف کاربردی است. جهت آزمون فرضیه های پژوهش از مدل رگرسیون خطی چند متغیره و داده های مقطعی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. ن مونه پژوهش شامل 67 مشاهده است.   یافته ها: بین دقت پیش بینی سود با تغییرات سودآوری پس از تحصیل و تغییرات جریانات وجوه نقد عملیاتی پس از تحصیل، رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. به علاوه، نوع صنعت تحصیل بر روابط بین دقت پیش بینی سود و تغییرات بازده فروش پس از تحصیل، دقت پیش بینی سود و تغییرات بازده حقوق صاحبان سرمایه پس از تحصیل و دقت پیش بینی سود و تغییرات جریانات وجوه نقد عملیاتی پس از تحصیل، تأثیر دارد. اما نوع صنعت تحصیل بر رابطه بین دقت پیش بینی سود و تغییرات بازده دارایی ها پس از تحصیل، تأثیر ندارد .   نتیجه گیری: کیفیت پیش بینی مدیریت رابطه مستقیمی با کیفیت تصمیمات تحصیل دارد.

پروژههای سرمایهای به مقدار قابل توجهی برنامهریزی و بودجه نیاز دارند زیرا آنها سرمایهگذاری قابل توجهی هستند. اگر فرآیند بودجهریزی سرمایه را طی کنید، متوجه خواهید شد که به چه مقدار پول نیاز دارید و آیا میتواند از نظر مالی بر سایر سرمایهگذاریهای شما تأثیر بگذارد. پروژه های سرمایه ای می توانند مستقل باشند، به این معنی که بر تأمین مالی پروژه های دیگر شرکت تأثیر نمی گذارند، یا متقابلاً منحصر به فرد هستند، که به نوعی با تأمین مالی پروژه های دیگر مرتبط هستند. لذا، با توجه به اهمیت موضوع به بررسی تاثیر مسئولیت اجتماعی شرکت بر بودجه بندی سرمایه ای شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران خواهیم پرداخت. لذا، هدف اصلی این پژوهش این است که به بررسی تاثیر مسئولیت اجتماعی شرکت بر بودجه بندی سرمایه ای شرکت پرداخته و روش پژوهش از نوع کاربردی است و جامعه آماری این پژوهش شامل شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد که تعداد 105 شرکت با استفاده از روش حذفی سیستماتیک به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید. بازه زمانی این پژوهش شامل یک دوره 5 ساله از ابتدای سال 1396 تا پایان سال 1400 است. جهت جمع آوری داده ها از سایت سازمان بورس و نرم افزار ره آورد نوین استفاده گردید و سپس داده های جمع آوری شده به وسیله نرم افزار ایویوز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج نشان داد مسئولیت اجتماعی بر مولفه های بودجه بندی سرمایه ای رابطه مستقیم و معناداری دارد.