نظام حاکمیت شرکتی

در این پژوهش تاثیر متغیرهای نظام حاکمیت شرکتی شامل تعهدی غیرعادی، نسبت مدیران غیر موظف و نسبت مالکیت سرمایه گذاران نهادی بر هزینه سهام عادی بررسی شده است. آزمون فرضیه های تحقیق به کمک تجزیه و تحلیل رگرسیون چند گانه با استفاده از روش حداقل مربعات تعمیم یافته (GLS) برای 65 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1383-1387 و از طریق داده های تابلویی انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد از بین متغیرهای نظام حاکمیت شرکتی، متغیر اقلام تعهدی غیرعادی و نسبت مدیران غیرموظف ارتباط معناداری با هزینه سهام عادی دارند.

مطالعه حاضر، به بررسی تأثیر نظام حاکمیت شرکتی بر کارآیی مدیریت سرمایه در گردش می پردازد. در این پژوهش، از متغیرهای درصد مالکیت سهامداران نهادی، دوگانگی وظیفه مدیر عامل، اندازه هیأت مدیره، استقلال اعضای هیأت مدیره و کیفیت حسابرسی به عنوان ساز و کارهای نظام حاکمیت شرکتی و از شاخص EIwcm ، برای اندازه گیری کارآیی مدیریت سرمایه در گردش استفاده شد. در این راستا، اطلاعات 136 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1386 الی 1390 مطالعه و بررسی شد. برای آزمون فرضیه ها از مدل رگرسیون چند متغیره با استفاده از داده های ترکیبی بهره گرفته شد. نتایج پژوهش، بیانگر آن است که درصد مالکیت سهامداران نهادی و دوگانگی وظیفه مدیر عامل، اثر مثبت و معناداری بر کارآیی مدیریت سرمایه در گردش دارد، در حالی که متغیرهای اندازه هیأت مدیره، استقلال اعضای هیأت مدیره و کیفیت حسابرسی بر کارآیی مدیریت سرمایه در گردش، تأثیر معناداری نداشتند.

بسیاری از کارشناسان بر این اعتقاد هستند که سرمایه گذاری مستقیم خارجی ( FDI ) می تواند منافع قابل توجهی را برای کشورهای در حال توسعه فراهم سازد و به سرعت فرایند توسعه اقتصادی آنها کمک کند. همچنین اطلاعات مندرج در حسابداری ملّی این کشورها گویای آن است که FDI بخش قابل توجه جریان ورودی سرمایه به این کشورها را تشکیل می دهد. بنابراین تعیین محرک ها و عوامل مؤثر بر جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی به این کشورها از اهمیت بالایی برخوردار است. مطالعات متعارف انجام شده از اندازه بازار، مؤلفه های سرمایه انسانی و غیره، به عنوان مهمترین عوامل مؤثر بر جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی یاد کرده اند؛ اما در اغلب این مطالعات از حاکمیت شرکتی در این زمینه غفلت شده است. شاید یکی از مهمترین دلایل کم توجهی به این مساله، کمبود و یا حتی نبود اطلاعات مناسب در رابطه با معیارها و شاخص های حاکمیتی باشد. اما محاسبه و ارائه شاخص هایی در این زمینه توسط بانک جهانی (1999)، امکان مطالعه ارتباط بین شاخص های حاکمیت شرکتی و جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی را میسر ساخته است. این مقاله با استفاده از شاخص های ارائه شده توسط بانک جهانی در دوره (2002-2016) برای 22 کشور منطقه جنوب غرب آسیا، به بررسی و آزمون تجربی ارتباط بین حاکمیت شرکتی و سرمایه گذاری مستقیم خارجی در قالب الگوهای تلفیقی پرداخته است. یافته ها بیانگر آن است که ارتقای حاکمیت شرکتی تأثیر مثبت و معنی داری بر جریان ورودی سرمایه گذاری مستقیم خارجی دارد. همچنین آزمون علیت بین این دو متغیر نشان می دهد که در این کشورها جهت علیت از سمت حاکمیت شرکتی به ورود سرمایه گذاری مستقیم خارجی است.

در این مقاله، تأثیر هزینه نمایندگی در رابطه نظام حاکمیت شرکتی و هزینه سرمایه سهام بررسی شده است. الگوهای منتخب برای آزمون فرضیه های این پژوهش، از الگو های رگرسیون چندمتغیره پژوهش چن و همکاران (2011) برگرفته شده است. جامعه آماری این پژوهش، شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بین سال های 1387 تا 1393 و شامل 140 شرکت است. نتایج پژوهش نشان می دهد بین نظام حاکمیت شرکتی و هزینه سرمایه سهام، رابطه معکوس وجود دارد؛ یعنی شرکت ها هرچه نظام حاکمیت بهتری داشته باشند، هزینه تأمین مالی کمتری متحمل خواهند شد و سرمایه گذاران، بازده کمتری از آنها مطالبه می کنند. درواقع، هرچه هزینه نمایندگی کمتر باشد، سرمایه گذار اطمینان بیشتری می کند و درنتیجه، سرمایه مالی بیشتری برای شرکت ها مهیا می شود. هزینه نمایندگی و فرصت های سرمایه گذاری در رابطه نظام حاکمیت شرکتی و هزینه سرمایه نیز سهام تأثیر می گذارد.