طراحی الگوی مفهومی بررسی تطورات سیاستی در حکمرانی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مقدمه و اهداف
در فرایند سیاستگذاری، بررسی تطورات سیاستی در هر مسأله یا موضوع، امری است اجتناب ناپذیر، تا بتوان تجربیات گذشته را چراغ راه آینده سیاستگذاری قرار داد. این امر مستلزم استخراج مدلی درخور است که با آن بتوان توصیف هوشمندانه از عملکرد واقعی سیاستگذار در دستیابی به اهدافش ارائه کرد. فقدان مدلی شایسته در بررسی ها، انتزاعی بودن مدل ها، عدم پوشش پروسه های واقعی خط مشی گذاری در بررسی ها، فاصله گرفتن سیاستگذار از تکالیف کلان و استغراق در جزئیات، مهم ترین براهینی است که مُثبت احتیاج سیاستگذاران، بویژه سیاستگذاران حوزه فرهنگ به برخورداری از الگویی شایسته در این خصوص است. هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی مفهومی کارآمد و موثر در بررسی تطورات سیاستی در حکمرانی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران است.
روش
با انتفاع از اسلوب تحقیق اکتشافی و استراتژی تئوری مفهوم سازی بنیادی و با مصاحبه با 61 نفر از متخصصین و دست اندرکاران در دستگاه ها و نهادهای ذیربط، مدل مذکور استخراج شد. بمنظور تحلیل داده ها از شیوه مقایسه مداوم در مراحل کدگذاری باز، محوری و گزینشی بهره گرفته شده است. مبتنی بر کدگذاری های صورت گرفته، نخست 870 کد اولیه، مشخص شد.
بررسی روایی تحقیق، بر عهده مصاحبه شوندگان و متخصصین بوده که مورد تأیید قرار گرفته است. همچنین با بهره برداری از شیوه مطالعه حسابرسی فرآیند پایایی تحقیق نیز مورد تأیید قرار گرفت.
نتایج
تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که الگوی مفهومی بررسی تطورات سیاستی در حکمرانی فرهنگی ج.ا.ا، یک ماتریس سه بُعدی، واجد 11 طبقه (نوع فعالیت سیاستی) به جهت فرایندی و 11 مقوله (جنس فعالیت سیاستی) به جهت شکلی و هشت دسته به جهت محتوایی می باشد.
بحث و نتیجه گیری
انواع فعالیت های سیاستی شامل موارد زیر است:
اجرایی و تصدی گرایانه (مباشرتی)
حمایت معنوی (هدایتی)
حمایت مادی
مشارکتی (سهیم در اجرا)
سیاستگذاری و برنامه ریزی
تقنینی
نظارتی
صدور مجوز
هماهنگی تعاملاتی
ستادی مدیریتی عمومی
تقابل با جریان توسعه ای و ترویجی
جنس فعالیت های سیاستی شامل موارد زیر می باشد:
آموزشی
پژوهشی
هنری
استعدادیابی
حفظ و نگهداری آثار موسیقیایی
مالکیت مادی و معنوی اثر
تبلیغی ترویجی
رسانه ای
تملک و تجهیزات نرم افزاری و سخت افزاری
مجازی و رسانه های دیجیتال
ستادی و مدیریتی تخصصی
هشت دسته محتوایی نیز شامل موارد زیر است:
عرفی گرایی یا سکولاریزیم
دموکراتیزاسیون
توسعه گرایی و مدرنیزاسیون
ملی گرایی در سایه امت گرایی
اصلاحات اجتماعی و اقتصادی
خانواده گرایی
شریعتمداری
انقلابی گری
در پایان، پیشنهاد می شود با بهره گیری از مدل ارائه شده در این تحقیق و با استفاده از شیوه های علمی و کاربردی، آسیب های نظام حکمرانی و سیاستگذاری فرهنگی شناسایی و مبتنی بر آن سیاست های کلان و بخشی جمهوری اسلامی ایران در حوزه فرهگ، تدوین گردد.