موازنه سازی منطقه ای

اهمیت منطقه غرب آسیا در اتصال به سه دریای مدیترانه، دریای سرخ و خلیج فارس به انضمام دارا بودن ذخایر سرشار هیدروکربنی، بازار مصرف و نیز ظرفیت جذب سرمایه گذاری های سودآور در زیر ساخت های آن توجه  چین را به منطقه یاد شده تشدید کرد. پکن تلاش دارد تا روابط اقتصادی- سیاسی خود را در منطقه با طرح انواع مشارکت و همکاری به پیش ببرد که در این میان ایران و عربستان سعودی از جایگاه خاصی برخوردار هستند. هدف این مقاله تبیین سیاست موازنه سازی چین در قبال ایران و عربستان در یک دهه اخیر با تمرکز بر مفهوم موازنه سازی منطقه ای می باشد. از این رو سؤال اصلی پژوهش بدین گونه مطرح می شود که چین با استراتژی موازنه سازی میان ایران و عربستان سعودی چه هدف های را در غرب آسیا و خلیج فارس دنبال می کند؟ یافته های پژوهش بدین گونه است که چین با همراهی ابر پروژه اش (یک کمربند- یک راه) اولاً به دنبال تأمین امنیت انرژی خودش می باشد دوماً به دلیل تقابل آشکار و پنهان با نظم آمریکایی در منطقه غرب آسیا ضمن احترام به حاکمیت این دو کشور، باعث همسویی و حمایت از امنیت ایران و عربستان در قبال تحولات منطقه و اتخاذ سیاست موازنه سازی در منطقه غرب آسیا شده است. روش پژوهش این نوشتار روش کیفی مبتنی بر مفهوم موازنه سازی است و داده های نوشتار با تکیه بر منابع اینترنتی و کتابخانه ای گردآوری شده است.

جهت گیری نوین قدرت های بزرگ در آغاز سده بیست ویکم و توجه بیشتر آن ها به مؤلفه های اقتصادی و نفوذ در مناطق استراتژیک جهان موجب شده رقابت میان قدرت ها روزبه روز افزایش یابد. در این دوره کشورها به جای توجه محض به ژئوپلیتیک بر ژئواکونومی تأکید می کنند و تقویت روندهای منطقه ای نیز موجب اهمیت یافتن دیپلماسی اقتصادی در سطوح منطقه ای شده است. با توجه به پیشگامی چین در دیپلماسی اقتصادی منطقه ای، هدف این مقاله بررسی دلایل تسهیل دیپلماسی اقتصادی چین در زیرسیستم خلیج فارس است. این نوشتار با طرح این پرسش که چه عواملی در تعیین دیپلماسی اقتصادی چین در زیرسیستم خلیج فارس در سده بیست ویکم مؤثر بوده است؟ با اتکا به روش توصیفی- تبیینی و رویکرد موازنه سازی منطقه ای بر این نظر است که رقابت های منطقه ای در زیرسیستم خلیج فارس در دو بخش رقابت های درون منطقه ای میان کشورهای منطقه و رقابت میان قدرت های بزرگ در این منطقه بستر و شرایط لازم را برای تسهیل دیپلماسی اقتصادی چین در این منطقه مهیا کرده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که چین در سال های اخیر در راستای تسهیل دیپلماسی اقتصادی همواره محور سیاست خارجی خود را مبتنی بر تقویت مناسبات پایدار با سایر کشورها و تحکیم روابط حسنه با همسایگان و حل وفصل مشکلات در سطح منطقه ای و بین المللی قرار داده است و با ایجاد توازن میان قدرت های منطقه تلاش کرده منافع خصوصا دیپلماسی اقتصادی خود را پیش ببرد.