صلاحیت های مدیریتی

زمینه و هدف : گزینش و انتصاب مدیران بر حسب صلاحیتها، عامل موفقیت و استمرار سازمانها در جوامع  است. در کشورهای اسلامی از جمله ایران، مدیران باید بر حسب صلاحیتهای مبتنی بر  فرهنگ، اصول و رهنمودهای متقن اسلامی انتخاب شوند. هدف پژوهش، واکاوی صلاحیتهای مدیران سازمانها منطبق با رویکرد اسلامی به روش سنتزپژوهی است. روش : رویکرد پژوهش، کیفی و از نوع سنتزپژوهی است. جامعه آماری، تمام تحقیقات داخلی و خارجی در رابطه با موضوع شایستگی مدیران برگرفته از پایگاه های اطلاعاتی در بازه زمانی "2022-2010" به تعداد 170 مقاله بود که کل مقالات دریافت شده طی واکاوی محتوایی دسته بندی و غربالگری شده و 50 مقاله (8 منبع خارجی و 42 منبع داخلی) که واجد شرایط و معیارهای مدنظر پژوهش بود به صورت نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه آماری انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. به منظور جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از چک لیست محقق ساخته و برای گزارش و ثبت اطلاعات پژوهشهای اولیه استفاده شد که از طریق جستجو با کلید واژه های مختلف و مرتبط با هدف پژوهش گردآوری شده بود. در تحلیل یافته ها از الگوی شش مرحله ای سنتزپژوهی روبرتس استفاده شد. به منظور بررسی اعتماد داده چارچوب ارائه شده از چهار معیار باورپذیری، انتقال پذیری، اطمینان پذیری و تأییدپذیری استفاده گردید. یافته ها : حاصل تحلیل محتوای استقرایی و ترکیبی مقولات پژوهش، استخراج یک چارچوب مفهومی در حوزه صلاحیتهای مدیران حول چهار محور فردی و شخصیتی، ارزشی- اعتقادی، اخلاق حرفه ای و مدیریتی است. نتیجه گیری : بیشترین مؤِلفه استخراج شده در بعد صلاحیت اخلاق حرفه ای است به طوری که این مقوله اصلی 21 مقوله فرعی دارد که این امر بیانگر نقش بسیار مؤثر در ابعاد صلاحیت مدیران سازمانها است.

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی و اعتبارسنجی صلاحیت های گروهی و سازمانی اعضای هیأت علمی دانشگاه ها بود. روش شناسی: در بخش کیفی از روش پدیدارشناسی توصیفی و به منظور تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون استفاده شد. ابزار جمع آوری داده های کیفی مصاحبه نیمه ساختار یافته و مشارکت کنندگان در این بخش 13 عضو هیأت علمی دارای تجارب علمی در زمینه موضوع پژوهش از دانشگاه ها و پژوهشکده های شهر تهران بودند که به روش نمونه گیری هدفمند از نوع موارد مطلوب  انتخاب شدند. در بخش کمی، روش پژوهش از منظر هدف کاربردی و از منظر روش شناختی توصیفی – پیمایشی بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها برای تعیین اعتبار و اولویت مضامین از روش مدل سازی معادلات ساختاری و آنتروپی شانون استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل تمام اعضای هیأت علمی دارای حداقل 5 سال سابقه با مرتبه علمی استادیاری و بالاتر بودند که از بین آنها 208 نفر به روش تصادفی طبقه ای نسبی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده های کمی، پرسشنامه توسعه صلاحیت های نقش های گروهی و سازمانی اعضای هیأت علمی محقق ساخته بود که روایی آن به روش صوری و محتوایی و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. یافته ها: در بخش کیفی، 9 مضمون سازمان دهنده؛ پیشاهنگی علمی و اجتماعی، هدایت مراودات چندوجهی، ادراک ساختار و فرهنگ سازمانی، دانش سازمان و مدیریت اداره واحد آموزشی، دانش تحلیل خط مشی آموزشی، برنامه ریزی و توسعه آموزشی، مدیریت امور اداری و منابع انسانی، پیشبرد امور مالی و اداره امور اجتماعی" شناسایی و ارائه شد. در بخش کمی، اعتبار یافته های پژوهش با استفاده از ضرایب آزمون تحلیل عاملی تأیید شد. بر اساس ضرایب آزمون آنتروپی شانون نیز، مضمون ادراک ساختار و فرهنگ واحد آموزشی و مضمون ارتقای مهارت خط مشی آموزشی به ترتیب از بیشترین و کمترین اولویت در توسعه صلاحیت های اعضای هیأت علمی برخوردار بودند. نتیجه گیری و پیشنهادات: توسعه صلاحیت های گروهی و سازمانی اعضای هیأت علمی موضوع مهمی است که تمام خبرگان بر آن تأکید داشتند. بر این اساس، یافته های پژوهش حاضر  ابزار علمی – فنی مناسبی را برای برنامه ریزی های راهبردی توسعه صلاحیت های مدیریتی اعضای هیأت علمی در اختیار برنامه ریزان، تصمیم سازان و کنشگران نهادهای آموزش عالی قرار می دهد.  نوآوری و اصالت: شناسایی مضامین توسعه صلاحیت های نقش های گروهی و سازمانی اعضای هیأت علمی و اعتبارسنجی و اولویت بندی آنها.