افشا و شفافیت

هدف : بانک محوربودن اقتصاد ایران، چالش های موجود در صنعت بانکداری و فعالیت های خاص این صنعت نسبت به سایر صنایع باعث شده است که نهادهای ناظر و ذی نفعان توجه ویژه ای به کیفیت صورت های مالی بانک ها داشته باشند. سازوکارهای راهبری شرکتی مناسب، افشا و شفافیت کافی، نقش مؤثری در کیفیت صورت های مالی ایفا می کند؛ بنابراین هدف این پژوهش، شناسایی عوامل راهبری شرکتی، افشا و شفافیت مؤثر در ارزیابی کیفیت صورت های مالی در بانک های منتخب در ایران است. روش : جامعۀ پژوهش، خبرگان حوزۀ مالی و بانکداری است که با استفاده از روش گلوله برفی انتخاب شدند. روش پژوهش، دلفی با رویکرد فازی است که طی دو پانل دلفی فازی اجرا شد. نتایج : درنهایت 12 عامل مربوط به راهبری شرکتی و 22 عامل مربوط به افشا و شفافیت، ازنظر خبرگان حوزۀ مالی و بانکی در ارزیابی کیفیت صورت های مالی بانک ها مؤثر بود. طبق نتایج به دست آمده، نوع گزارش حسابرس مستقل در طبقۀ راهبری شرکتی، افشای تسهیلات اعطایی بااهمیت و تعهدات کلان اقتصادی در طبقۀ افشا و شفافیت بیشترین میزان توافق خبرگان را داشته است.

این پژوهش مدلی برای ارزیابی کیفیت صورت های مالی در صنعت بانکداری ایران ارائه می کند که ازنظر هدف کاربردی و به لحاظ نوع تحقیق آمیخته کیفی–کمی است. ابتدا بامطالعه عمیق کتابخانه ای منابع داخلی و بین المللی،رهنمودهای کمیته بال، بخش نامه ها و دستورالعمل ها بانک مرکزی و سازمان بورس و اوراق بهادار فهرست اولیه عامل های استخراج شد. بعدازآن با روش دلفی فازی دومرحله ای، عامل های که در ارزیابی کیفیت صورت های مالی مؤثر بودند تایید شدند. در مرحله بعد با استفاده از روش AHP ضریب اهمیت ابعاد و عامل ها مشخص، و مدل مناسب جهت ارزیابی کیفیت صورت های مالی در بانک ها ارائه گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد بُعد راهبری شرکتی با ضریب 0/58 بیشترین تاثیر در ارزیابی کیفیت صورت های مالی دارد و بُعد افشا و شفافیت با ضریب 0/42 بعدازآن قرار می گیرد. در مدل نهایی پژوهش که متشکل از 30 عامل است عامل گزارش حسابرس مستقل و عامل گزارش و افشا نسبت کفایت سرمایه هرکدام با ضریب اهمیت 0/099 بیشترین و عامل گزارش و افشاء کیفیت تسهیلات بر اساس رشته فعالیت مشتری با ضریب 0/005 کمترین اهمیت را در ارزیابی کیفیت صورت های مالی بانک ها دارند. همچنین ، نرخ ناسازگاری ابعاد و عوامل کمتر از0/10 و قابل قبول می باشد.