کیفیت صورت های مالی

هدف : بانک محوربودن اقتصاد ایران، چالش های موجود در صنعت بانکداری و فعالیت های خاص این صنعت نسبت به سایر صنایع باعث شده است که نهادهای ناظر و ذی نفعان توجه ویژه ای به کیفیت صورت های مالی بانک ها داشته باشند. سازوکارهای راهبری شرکتی مناسب، افشا و شفافیت کافی، نقش مؤثری در کیفیت صورت های مالی ایفا می کند؛ بنابراین هدف این پژوهش، شناسایی عوامل راهبری شرکتی، افشا و شفافیت مؤثر در ارزیابی کیفیت صورت های مالی در بانک های منتخب در ایران است. روش : جامعۀ پژوهش، خبرگان حوزۀ مالی و بانکداری است که با استفاده از روش گلوله برفی انتخاب شدند. روش پژوهش، دلفی با رویکرد فازی است که طی دو پانل دلفی فازی اجرا شد. نتایج : درنهایت 12 عامل مربوط به راهبری شرکتی و 22 عامل مربوط به افشا و شفافیت، ازنظر خبرگان حوزۀ مالی و بانکی در ارزیابی کیفیت صورت های مالی بانک ها مؤثر بود. طبق نتایج به دست آمده، نوع گزارش حسابرس مستقل در طبقۀ راهبری شرکتی، افشای تسهیلات اعطایی بااهمیت و تعهدات کلان اقتصادی در طبقۀ افشا و شفافیت بیشترین میزان توافق خبرگان را داشته است.

گزارشگری مسئولیت شرکتی با جنبه های ویژگی های فردی، اجتماعی و حاکمیت شرکتی و شرایط بیرونی شرکت ارتباط دارد. با توجه به اینکه کیفیت گزارشگری مالی تأثیر با اهمیتی بر بازارهای سرمایه دارد و بر نحوه تصمیم گیری کاربران گزارش های مالی اثر می گذارد لذا کشف و شناسایی صحیح عوامل تأثیرگذار بر کیفیت گزارشگری مالی از دیدگاه گروه های مختلف، می تواند گزارش های مالی را به عنوان یک منبع مهم اطلاعاتی قابل اتکا برای استفاده کنندگان تبدیل کند. بنابراین هدف این مقاله تبیین مؤلفه های پیشبرنده و بازدارنده مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ها جهت ارتقاء کیفیت صورت های مالی است. جامعه آماری پژوهش اعضای هیات مدیره شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال 98 می باشد که به روش تصادفی ساده 295 نفر جهت توزیع پرسشنامه انتخاب شده اند. جهت گردآوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری و ادبیات تحقیق، از روش کتابخانه ای و جهت آزمون فرضیه های تحقیق برای اندازه گیری مسئولیت اجتماعی از پرسشنامه استاندارد مسئولیت پذیری اجتماعی شوآرتز (1998) استفاده گردید. همچنین برای اندازه گیری کیفیت صورت های مالی از پرسشنامه استاندارد کیفیت گزارشگری مالی فردی ون (۲۰۱۴) استفاده می شود. جهت بررسی نرمال بودن توزیع داده ها از آزمون K-S و جهت آزمون فرضیه ها از مدل معادلات ساختاری و نرم افزار PLS استفاده گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که بعد ویژگی های فردی و مؤلفه های پیش برنده آن و مؤلفه های بازدارنده آن بر ارتقا کیفیت صورت های مالی تأثیرگذار است. بعد اجتماعی و حاکمیت شرکتی و مؤلفه های پیش برنده و مؤلفه های بازدارنده آن بر ارتقا کیفیت صورت های مالی تأثیرگذار است. بعد شرایط بیرونی و مؤلفه های پیش برنده و مؤلفه های بازدارنده آن بر ارتقا کیفیت صورت های مالی تأثیرگذار است

این پژوهش مدلی برای ارزیابی کیفیت صورت های مالی در صنعت بانکداری ایران ارائه می کند که ازنظر هدف کاربردی و به لحاظ نوع تحقیق آمیخته کیفی–کمی است. ابتدا بامطالعه عمیق کتابخانه ای منابع داخلی و بین المللی،رهنمودهای کمیته بال، بخش نامه ها و دستورالعمل ها بانک مرکزی و سازمان بورس و اوراق بهادار فهرست اولیه عامل های استخراج شد. بعدازآن با روش دلفی فازی دومرحله ای، عامل های که در ارزیابی کیفیت صورت های مالی مؤثر بودند تایید شدند. در مرحله بعد با استفاده از روش AHP ضریب اهمیت ابعاد و عامل ها مشخص، و مدل مناسب جهت ارزیابی کیفیت صورت های مالی در بانک ها ارائه گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد بُعد راهبری شرکتی با ضریب 0/58 بیشترین تاثیر در ارزیابی کیفیت صورت های مالی دارد و بُعد افشا و شفافیت با ضریب 0/42 بعدازآن قرار می گیرد. در مدل نهایی پژوهش که متشکل از 30 عامل است عامل گزارش حسابرس مستقل و عامل گزارش و افشا نسبت کفایت سرمایه هرکدام با ضریب اهمیت 0/099 بیشترین و عامل گزارش و افشاء کیفیت تسهیلات بر اساس رشته فعالیت مشتری با ضریب 0/005 کمترین اهمیت را در ارزیابی کیفیت صورت های مالی بانک ها دارند. همچنین ، نرخ ناسازگاری ابعاد و عوامل کمتر از0/10 و قابل قبول می باشد.

کیفیت خدمات حسابرسی از طریق اطمینان دهی در خصوص گزارشگری مالی با کیفیت در صورت های مالی و ارائه به موقع گزارش حسابرسی می تواند باعث تقویت مزیت رقابتی برای سازمان و در نتیجه ایجاد بهبود کیفیت خدمات حسابرسی گردد. هدف این پژوهش بهبود کیفیت خدمات حسابرسی بر اساس نگرش حسابرسان مستقل از مسئولیت پذیری اجتماعی است. در این پژوهش به منظور گردآوری دادهها از پرسشنامه محقق ساخته دارای سؤالات باز پاسخ استفاده شده است. که بر اساس آن، هر یک از پاسخ دهندگان جامعه آماری که متشکل از حسابرسان مستقل می-باشد به میزان وجود و اندازه هر یک از شاخص های مدل در سازمان بر اساس طیف 5 گزینه ای لیکرت پاسخ داده اند و داده های این پرسش نامه وارد نرم افزار Smart PLS شد. نتایج یافت شده حاکی از آن است که از دیدگاه حسابرسان مستقل، از عوامل موثر بر مسئولیت پذیری اجتماعی که در این پژوهش طبق نظر خبرگان شناسایی گردید، عوامل سازمانی، حمایت و برنامه های دولت و حسابرس بر بهبود کیفیت خدمات حسابرسی ناشی از کیفیت صورت های مالی تاثیر معناداری دارد. نتیجه کلی تحقیق حاکی از آن است که مسئولیت پذیری حسابرسان داخلی سبب رشد اثربخشی و صرفه اقتصادی حسابرسی ها گردیده و در فراهم آوردن خدمات عمومی با کیفیت به حسابرس کمک می کند.