کلاس چند پایه

در نظام آموزشی کشور ما وجود کلاس های چند پایه واقعیتی اجتناب نا پذیر است کمبود نیروی انسا نی و فضای آموزشی و مهاجرت طبیعی یا اجباری و وجود مشکلات و مسایل مالی از جمله عواملی هستند که امکان تشکیل واحد آموزشی را با کلاس های تک پایه محدود می سازد. پژوهش های انجام شده در خصوص کلاس های چند پایه اغلب ناظر بر مساعل و تنگناها و چالش هایی است که مسعولان نظام آموزشی کشور در اداره این کلاس ها و تدریس با آن دست به گریبانند و به آثار و مزایای این کلاسهاو نقش و تاثیر آنها در تعامل های کلاسی بین دانش آموزان و تقویت بستر یادگیری آنان چندان توجه نشده است. هدف پژوهش حاضر بررسی مشکلات و روشهای موجود تدریس در کلاس های چند پایه متوسطه اول است و بررسی پیشرفت درس ریاضیات دانش آموزی به نام علی است . . براساس نتایج به دست آمده بهتر است برای مدیریت کلاسهای چند پایه موارد زیر توسط معلم مربوطه اجرا شود: 1-دانش آموزان را با احترام صدا کند 2-نام دانش آموزان را به خاطر بسپارد3-مسعولیتها را واگذار کند 4-در بعضی مواقع معلم نقش منفعل داشته و به دیگران فرصت دهد در کلاس های چند پایه معلم می تواند بخشی از وظایف را به عهده یکی از معلم یاران واگذار کند و پس از انجام مسعولیت واگذار شده نظارت و بررسی کند و معلم یاران را راهنمایی کند.

تدریس مؤثر در کلاس های چندپایه، در گرو ابتکار و مهارت های حرفه ای معلمان است. کیفیت تدریس در این کلاس ها به تفاوت های فردی، به ویژه سبک های یادگیری دانش آموزان، آموزش معلم و س بک های تدریس او بستگی دارد. روش ها و رویکردهای تدریسی که در کلاس های چندپایه قابلیت استفاده دارند، متنوع اند. اما مقاله حاضر با هدف شناسایی مؤثرترین روش های تدریس که برای رفع مشکلات آموزگاران کم تجربه مفید باشد انجام شده است. رویکرد مقاله حاضر کمی و روش پزوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوای اسنادی است و جامعه آن تمامی اسناد شامل(مقالات، کتب ) راجع به تدریس در کلاس های چند پایه است. نتایج نشان داد مجموعه ای از روش های نوین شامل(تقسیم دانش آموزان به گروه های موفقیت، روش مسابقه در قالب بازی های تیمی، روش جورچین، روش باهم آموزی، پژوهش(تفحص) گروهی، یادگیری انفرادی مبتنی بر حمایت تیمی، خواندن و نوشتن مشارکتی، کارآموزی شناختی، داربست زدن، پرسش و پاسخ، تدریس مبتنی بر کاوشگری و تدریس مبتنی بر بازی) که بیشتر آنها مبتنی بر رویکرد مشارکتی و بر مبنای نظری سازنده گرایی است مناسب ترین راهبرد های تدریس در کلاس های چند پایه است.

وسعت جغرافیایی ایران اسلامی از طرفی و ضرورت توزیع عدالت آموزشی از سوی دیگر موجب شده است در دور دست ترین روستاها و آبادی های سراسر کشور به شرط حضور دانش آموز لازم التعلیم ، کلاس های درسی با مدارس چند پایه تشکیل شود.کلاس های چند پایه در استان سیستان و بلوچستان که از محرم ترین استان های کشور از منظر شرایط فیزیکی و دور افتادگی و فاصله روستاها از شهرها می باشد، بیشترین آمار مداس و کلاس های چند پایه را به خود اختصاص داده است.قطعا تدریس پایه های همزمان در یک کلاس خصوصا کلاس هایی با فاصله سنی و پایه های زیاد یکی از چالش ها و مشکلات معلمان این کلاس هاست ، اما استفاده از وجود دانش آموزان برای تدریس سایر پایه ها، استفاده از زمان های همزمان برای تدریس ، و..... فرصت هایی را برای آموزش متفاوت در این کلاس ها ایجاد می کند، در این که با روش توصیفی است به بررسی محاسن و معایب مدارس چند پایه در شهرستان نیکشهر پرداخته ایم که یافته های پژوهش نشان داد استفاده از طرح درس متفاوت و جامع و همسوی با تدریس همزمان ، گروه بندی متنوع و.... می تواند چالش های تدریس در این کلاس ها را کاهش دهد.

زمینه: کلاس های چندپایه که در آن ها یک معلم مسئولیت تدریس به فراگیران در پایه های مختلف تحصیلی را دارد، شیوه ای برای ایجاد دسترسی بیشتر کودکان روستایی به آموزش است. با وجود اثرات منفی این نوع آموزش مانند توجه کمتر به نیازهای فردی فراگیران، پژوهش های اندکی به افزایش مهارت های اجتماعی فراگیران، غنی تر بودن محیط آموزشی، مشارکت اجتماعی بهتر و رشد حرمت خود اشاره دارد. یکی از زمینه های برطرف کننده این تناقض، مقایسه هوش های چندگانه در دانش آموزان چندپایه و تک پایه است، اما در پیشینه پژوهشی مربوطه شکاف تحقیقاتی وجود دارد. هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه هوش اخلاقی، هوش هیجانی و هوش اجتماعی در دانش آموزان کلاس های تک پایه و چندپایه انجام شد. روش: طرح پژوهش حاضر، توصیفی از نوع علّی - مقایسه ای بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش آموزان تک پایه و چندپایه شهرستان خداآفرین در سال تحصیلی 1401-1400 بود که در پایه ششم ابتدایی مشغول به تحصیل بودند. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان تعیین شد (239 نفر) و سپس نمونه گیری در سه سطح خوشه ای، طبقه ای و تصادفی ساده انجام شد. بدین ترتیب برای تعیین نمونه ای از دانش آموزان تک پایه از میان مدارس تک پایه شهرستان خداآفرین، چند مدرسه به صورت تصادفی انتخاب گردید. همچنین از میان مدارس روستایی چندپایه نیز چند مدرسه به قید قرعه به صورت تصادفی انتخاب شد. سپس با توجه به حجم هر کدام از طبقات (تک پایه و چندپایه) در جامعه آماری، در مجموع ۲۳۹ دانش آموز (147 دانش آموز تک پایه و 92 دانش آموز چندپایه) به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های هوش هیجانی (شوت و همکاران، 1998)، هوش اخلاقی (لنیک و کیل،2005) و هوش اجتماعی ترومسو (سیلورا و همکاران، 2001) استفاده شد. برای تحلیل داده ها نیز از آزمون تحلیل واریانس چندمتغیری و نرم افزار SPSS26 استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد دانش آموزان کلاس های چندپایه در هر سه متغیر هوش هیجانی، هوش اخلاقی و هوش اجتماعی میانگین نمرات بالاتری را کسب کرده اند، اما این تفاوت در خصوص نمرات هوش اخلاقی معنی دار نبود (05/0 P>) اما در مورد هوش هیجانی و هوش اجتماعی معنی دار بود (05/0 P<). نتیجه گیری: با توجه به یافته های به دست آمده، به نظر می رسد دانش آموزان کلاس های چندپایه به علت تعاملات بیشتر و غنی تر در محیط آموزشی نسبت به دانش آموزان کلاس های تک پایه از هوش هیجانی و اجتماعی بالاتری برخوردار هستند. با توجه انجام این پژوهش در یک منطقه جفرافیایی خاص و دانش آموزان پایه ششم ابتدایی، تکرار آزمایش در گروه های دیگر و نمونه های بیشتر پیشنهاد می شود.