خلقیات سیاح منظری

مسئله شناخت خود، پیوندی ناگسستنی با تعاملات اجتماعی دارد. گذشته از علم حضوریِ هر کس نسبت به خویش و شناخت درونی هر جامعه ای از خود، این شناخت، ناگزیر در تعاملات اجتماعی متحول می شود. یکی از منابع شناخت تاریخی از خود، تحلیل سفرنامه های ایران گردی سیاحان بیگانه است. هدف این پژوهش، صرفاً تحلیل سفرنامه ها و استخراج خلقیات سیاح منظری ایرانیان نیست، بلکه به دنبال بازنمایی این خلقیات در شبکه اجتماعی اینستاگرام هستیم. برای این منظور، سفرنامه های سیاحان بیگانه را که در عصر صفویه و قاجار به ایران سفر داشته اند، بررسی کرده ایم تا به بازنمایی خلقیات سیاح منظرانه در اینستاگرام دست یابیم. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل مضمون، دو گام برداشته ایم. ابتدا با مطالعه 57 سفرنامه عصر قاجار و صفویه، ۸۵ گزاره مرتبط با خلقیات ایرانیان به دست آمد. در ادامه، از این مضامین به ۸۲ هشتگ در اینستاگرام رسیدیم و در مجموع ۱۶۴۰ پست مرتبط با این هشتگ ها را تا رسیدن به اشباع نظری بررسی کردیم. در این مرحله، مشخص شد که بازنمایی امروزی این خلقیات نسبت به عصر قاجار و صفویه چه تغییراتی داشته است. از 82 هشتگ موردبررسی قرارگرفته در اینستاگرام فارسی، 62 درصد بازنمایی کامل، 14.6 درصد بازنمایی معکوس، 5 درصد بازنمایی به صورت ناقص و در نهایت، 19 درصد فاقد هرگونه بازنمایی در اینستاگرام فارسی بودند.