تدریس تاریخ

در این مرقومه به ایفای نقش، یکی از راه های غنا بخشیدن به تدریس تاریخ می نگریم. معنای ایفای نقش یا نقش گذاری، در اینجا «درگیر شدن فعال معلم و دانش آموزان در تفسیر گذشته» است. در طول بیست سال گذشته، جایگاه «تاریخ فعال» ارتقاء یافته است. اما «ایفای نقش» به عنوان روشی برای تدریس مطالب تاریخی هنوز آن طور که باید مورد استفاده قرار نگرفته است. این امر به طور عمده، به این دلیل است که ادراک غالب ما این است که «برون ریزی»، یعنی نشان دادن عملی جنبه ای از تاریخ باعث می شود که شکل گیری فهم تاریخی دانش آموزان دچار انحراف شود. علاوه بر آن، برخی از معلمان اعتقاد دارند که آماده سازی و مسایل مربوط به مدیریت کلاس درس باعث می شود بازی و نمایش به تجملات و تشریفات وقت گیر بیانجامد. در این مقال، نشان خواهیم داد که می توان از این دغدغه ها اجتناب کرد اگر درس ها و فعالیت ها به خوبی آماده سازی شوند و دانش آموزان درک کنند چرا در یک فعالیت خاص شرکت داده شده اند

با وجود چالش های محتوایی و ساختاری، روش های تدریس معلمان تاریخ همواره به عنوان یکی از مهم ترین مسائل آموزش تاریخ مطرح می باشند ولی با این حال هنوز راهکاری جامع برای حل این مسئله توسط صاحبنظران این حوزه ارائه نشده است. اگر دانش آموزان در فرآیند تدریس تاریخ دارای نقش مشارکتی و فعال نباشند، آموزش کسل کننده، بیهوده و گیج کننده خواهد بود. این در حالی است که کاریکاتورها به مثابه یک رسانه با توسعه شوخ طبعی، تفکر انتقادی، تفکر منطقی و روشنگری تاریخ برای دانش آموزان می توانند به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای آموزش تاریخ در نظر گرفته شوند. هدف از این پژوهش کیفیت بخشی به تدریس تاریخ و افزایش تعامل و مشارکت دانش آموزان در دروس تاریخ با استفاده از رسانه کاریکاتور می باشد. در نگاشته حاضر، روش توصیفی از نوع کیفی و تحلیلی مورد استفاده قرار گرفته و با استفاده از ابزار فیش برداری برای جمع آوری داده ها اقدام شده است. یافته های مقاله نشان می دهد که کاریکاتورها با افزایش هم افزایی، افزایش تفکر انتقادی، ایفای نقش ابزار مکمل، افزایش اعتمادبه نفس، افزایش آرامش و اطمینان دانش آموزان، وجه سرگرمی بخشی، افزایش قدرت خلاقیت، افزایش عینیت تاریخ و افزایش دوام یادگیری، می تواند بخشی از چالش های پیش رو در آموزش تاریخ را مرتفع نمایند. بر این اساس طراحی دوره های تخصصی دانش افزایی برای دانشجویان دبیری تاریخ، اصلاح کتب درسی تاریخ و لزوم طراحی کاریکاتورهای آموزشی-تاریخی پیشنهاد می شود.