پردازش زمان

از آنجا که ظرفیت حافظه کاری پیش بینی کننده تفاوت های فردی موجود در گستره وسیعی از توانایی های ذهنی است، پژوهش حاضر به بررسی تاثیر ظرفیت حافظه کاری بر ادراک زمان در کودکان پیش دبستانی می پردازد. ابتدا حافظه کاری 108 آزمودنی با مجموعه آزمون های CANTAB اندازه گیری شده ، سپس 21 کودک در گروه با ظرفیت بالا و 20 کودک در گروه با ظرفیت پایین حافظه کاری طبقه بندی شدند. سپس هر دو گروه دو نوع تکلیف بازتولید زمانی را اجرا نمودند: از آنان خواسته شد که بازه های زمانی 700 و 3000 میلی ثانیه را به عنوان تکلیف منفرد، و بازه زمانی 3000 میلی ثانیه را همراه با اجرای یک تکلیف غیرزمانی به عنوان تکلیف دوگانه بازتولید نمایند. داده های به دست آمده از طریق تحلیل واریانس با طرح مختلط و آزمونهای تعقیبی مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که در تکلیف منفرد گروه با ظرفیت حافظه کاری بالا نسبت به گروه با ظرفیت حافظه کاری پایین از لحاظ دقت عملکرد بهتری داشت. در تکلیف دوگانه، از لحاظ دقت عملکرد در تکلیف بازتولید زمانی تفاوتی بین دو گروه وجود نداشت اما گروه با ظرفیت بالای حافظه کاری نسبت به گروه دیگر در تکلیف غیرزمانی عملکرد بهتری داشت. علاوه براین، گروه با ظرفیت حافظه کاری پایین، در تمام بازه های زمانی نسبت به گروه با ظرفیت حافظه کاری بالا ضریب تغییرپذیری بالاتری داشت.

مقدمه: کارکردهایی همچون سازماندهی، تصمیم گیری، حافظه کاری، کنترل حرکتی، احساس و ادراک زمان، پیشبینی آینده، زبان درونی و حل مسئله از جمله مهمترین کارکردهای اجرایی به شمار می آیند. کاستیهای بازتولید در زندگی روزمره، ممکن است سبب تولید مشکلاتی در تکالیف گردند که نیازمند مولفههای زمانبندی نظیر انتظار، برنامه ریزی و سازماندهی میباشند؛ زیرا مولفه های زمانبندی توسط رفتار تکانشی انعکاس مییابند. هدف: بر اساس اینکه در پژوهشهای پیشین، نشان داده شده که کارکردهای اجرایی با استفاده از آموزش شناختی ارتقا می- یابد، در این پژوهش، با استفاده از دو آزمایش، اثربخشی آموزش ادراک زمان مورد مداقه قرار گرفته است. روش: در آزمایش اول، در یک بررسی تک موردی، مداخله بر روی 8 کودک بهنجار انجام گردید. ابزارهای مورد استفاده در پژوهش حاضر، شامل یک تکلیف بازتولید زمان برای ارزیابی تغییرات شرکت کنندگان در دقت پردازش زمان و برنامه رایانهای در قالب بازی با هدف آموزش و تقویت بازتولید زمان به عنوان مداخله بود. شرکتکنندگان تکلیف بازتولید زمانی را در مراحل؛ )الف( پیش از مداخله )خط پایه(، )ب( در طی جلسات آموزش، )ج( در مرحله ی پس آزمون و )د( در دورهی پیگیری یک ماهه انجام دادند. در آزمایش دوم، طرح پژوهش ازنوع پیش آزمون پس آزمون با دوگروه آزمایش و کنترل بود - . ابزارهای پژوهش، همان ابزارهایی بود که در آزمایش اول مورد استفاده قرار گرفت. چهارده نفر ) 7 دختر و 7 پسر( با میانگین 4 شرکت کننده به عنوان گروه کنترل، / 4 به عنوان گروه آزمایش و چهارده نفر ) 7 دختر و 7 پسر( با میانگین سنی 61 / سنی 46 شرکت کنندگان زمایش دوم را تشکیل میدهد. تکلیف رایانهای سنجش بازتولید زمان در مراحل پیش آزمون و پس آزمون بر روی هر دو گروه اجرا گردید. یافته ها: نتایج آزمایش اول نشان داد که اگرچه بهبودی عملکرد در برخی از شرکت کنندگان مشاهده گردید، با این حال، اثربخشی بازی، ناروشن است. نتایج آزمایش دوم حاکی از این بود که بازی، بر دقت پردازش بازه زمانی کوتاه )و نه بازه زمانی بلند( تاثیر معناداری دارد. نتیجه گیری: براساس نتایج به دست آمده میتوان نتیجه گرفت که آموزش ادراک زمان در قالب بازی، بر دقت پردازش زمان به ویژه در بازه زمانی کوتاه مدت، میتواند اثربخش باشد. با این وجود، برای نتیجه گیری قطعی، به تحقیقات بیشتری نیاز است.