معیارهای موفقیت پروژه

روابط میان عوامل موفقیت پروژه های انتقال فناوری بین المللی از زمینه های کلیدی پژوهشی در حوزه مدیریت فناوری است. پژوهش های پیشین بیشتر به بررسی عوامل مرتبط با گیرنده، منبع، محیط، ماهیت فناوری، روش انتقال و مانند آنها پرداخته اند. در مقاله حاضر علاوه بر عوامل یاد شده، نقش سازمان تسهیل گر انتقال فناوری نیز مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و با راهبرد پیمایش و بررسی مستندات انجام شده و در آن از روش پژوهش آمیخته (ابتدا رویکرد کیفی و سپس رویکرد کمّی) استفاده شده است. فهرست عوامل و معیارهای موفقیت از پژوهش های پیشین استخراج شده و چارچوب مفهومی موفقیت پروژه های انتقال فناوری بین المللی، به دست آمده است. بر مبنای این چارچوب و با در نظر گرفتن الزامات سازمان مورد بررسی توسط گروه کانونی، مدل معادلات ساختاری طراحی شد. در این پژوهش، اطلاعات 191 پروژه از طریق مصاحبه حضوری و بررسی مستندات موجود جمع آوری و تحلیل شده است. از آنجا که داده ها نرمال نبودند؛ برای اعتبارسنجی مدل معادلات ساختاری از روش حداقل مربعات جزئی در نرم افزار SmartPLS استفاده گردید. یافته های این پژوهش نشان می دهد، آمادگی سازمان تسهیل گر، بیشترین تأثیر و پس از آن به ترتیب آمادگی جذب فناوری در گیرنده و قابلیت تبادل فناوری تأثیر معناداری بر موفقیت داشته اند. همچنین آمادگی انتقال فناوری در منبع، تأثیر معناداری بر موفقیت پروژه های یاد شده نداشته است.

امروزه شرکت های صنعتی با رقابت سختی در بازارهای جهانی مواجه هستند، لذا از پروژه های تحقیق و توسعه جهت بقا در بازار و یا کسب برتری نسبت به رقبا استفاده می نمایند. برای ارزیابی دقیق میزان موفقیت پروژه های تحقیق و توسعه و تلاش در جهت بهبود آن، به معیارهای منحصربه فردی متناسب با ویژگی های خاص این پروژه ها نیاز است. با وجود مطالعات متعددی که در خصوص معیارهای موفقیت پروژه های ساخت و احداث صورت پذیرفته است، شناسایی و دسته بندی معیارهای موفقیت پروژه های تحقیق و توسعه کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. هدف این پژوهش، شناسایی و اولویت بندی معیارهای موفقیت پروژه های تحقیق و توسعه در پژوهشگاه صنعت نفت ایران به عنوان یکی از بزرگ ترین پژوهشگاه های ایران میباشد. ابتدا از طریق مرور ادبیات و هم چنین انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته با خبرگانی از پژوهشگاه صنعت نفت در خصوص تجربیات 10 سال اخیر آنها، معیارهای موفقیت در پروژه های تحقیق و توسعه شناسایی شدند، سپس با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتب فازی، معیارهای شناسایی شده اولویت بندی شد. بر اساس نتایج کسب شده، 6 معیار اصلی و 17 زیرمعیار برای موفقیت پروژه های تحقیق و توسعه در پژوهشگاه صنعت نفت شناسایی شد که سه معیار: تکنیکی، سازمانی و فناوری-دانشی در بین معیارهای اصلی و چهار معیار: رضایت بهره بردار، کسب اعتبار، تطابق با الزامات کارفرما و تأثیر بر کسب و کار سازمان در بین زیرمعیارهای شناسایی شده، بالاترین اولویت را کسب کردند.